بازدید رهبر معظم انقلاب از نمایشگاه شرکت های دانش بنیان
بازدید رهبر از دانش بنیان ها
رهبر معظم انقلاب در روزهای ۱۶ و ۱۷ مهرماه در دو برنامه‌ی مهم اول به بازدید نمایشگاه فناوری‌ها و شرکت های دانش بنیان رفتند و از گسترش بازار محصولات دانش بنیان و توسعه دانش بنیان کشور سخن گفتند. سپس در جمع سه هزارنفری نخبگان و پژوهشگران جوان، شنونده نکات آنها بودند. در راستای بازدید رهبر از دانش بنیان ها ، ساعتی از دغدغه‌های رهبری و راهبرد جمهوری اسلامی در حوزه‌ی علم و دانش سخن گفتند.
یکی از موارد مورد تاکید ایشان در هر دو برنامه، لزوم افزایش شرکت های دانش بنیان بود. در این باره ابراهیم سوزنچی عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه صنعتی شریف در تحلیلی کوتاه به الزامات تحقق راهبرد افزایش شرکت های دانش بنیان پرداخته است.
حضور رهبر انقلاب در نمایشگاه «ایران ساخت» و بازدید از محصولات دانش بنیان و سپس تأکید ایشان بر توسعه این شرکت ها در دیدار با نخبگان، نشان‌گر اهمیت این مسئله برای کشور است.
در کنار این نمایشگاه، معاونت علمی فناوری تلاش داشت نشان دهد منابعی که از صندوق توسعه‌ی ملی به آنها داده شده است صرف چه اموری شده و معاون رئیس‌جمهور به دنبال ارائه‌ی راهکاری برای گذار به اقتصاد دانش بنیان بود. وجود حدود ۴۵۰۰ شرکت دانش بنیان، فروش ۹۰هزار میلیارد تومانی و اشتغال مستقیم ۳۰۰ هزار نفر، از دیگر آمارهای ارائه شده بود.
سرمایه گذاری لازمه ی توسعه دانش بنیان کشور
رهبر انقلاب با اشاره به گلایه‌های جوانان در حوزه‌های مختلف، افزودند که یکی از مشکلات آنها این است که چرا محصولی که تولید می‌کنند را دولت از خارج وارد می‌کند که این مسئله ناشی از اقتصاد نفتی است.
طبیعتاً در دوره‌ی اقتصاد مقاومتی، که ارتباطات با دنیا به گونه خاصی محدود شده است، ما نمیتوانیم به سادگی از راهبردهای انتقال و یادگیری فناوری و همچنین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی استفاده نماییم. پیوستن به زنجیره‌ی ارزش جهانی نیز ناشدنی می‌نماید و بنابراین تنها راه توسعه و یادگیری دانش، سرمایه‌گذاری بر روی حوزه‌های اولویت‌دار و صرف منابع کشور به صورت هدفمند است.
نگاهی به این آمار نشان می دهد که اندازه متوسط شرکت های دانش بنیان ۶۶ نفر با درآمد میانگین ۲۰ میلیارد تومان است. با حذف برخی بنگاه های بسیار بزرگ که عمدتاً در حوزه‌ی خدمات، کارهایی نظیر تراکنش بانکی و غیره را انجام می‌دهند، این میانگین کمتر نیز خواهد گردید.
از طرف دیگر، مقایسه با منبع و مصرف کننده‌ی اصلی دانش و تکنولوژی در دنیا، یعنی بنگاه های بسیار بزرگی که هزینه تحقیق و توسعه و ثبت اختراعات فراوانی دارند، نشان می‌دهد که ارقام داخلی به هیچ روی کفاف سرمایه‌گذاری لازم بر روی توسعه دانش در کشور را نمی‌دهد.
گسترش بازار محصولات دانش بنیان
سرشکن کردن منابع محدود دولتی (نظیر صندوق توسعه ملی) در میان این شرکت های کوچک نمی‌تواند به آنها توان رقابت را بدهد چرا که آنان نیازمند بازار گسترده برای فروش هستند که اکنون راه های آن بسته است و تنها بازار ممکن، بازار دولتی است که آن هم در نهایت علاوه بر رانت، کماکان بسیار محدود است.
بیراه نیست که بسیاری از این شرکت ها از نبود بازار برای محصولات خود گله مند بودند چرا که علی‌الاصول چه منبع اصلی، و چه تقاضای دانش، یعنی بنگاه های بزرگ، در کشور ما در فضای دیگری در حال حرکت هستند، یعنی مسیر مونتاژ. در حالی‌که یک اکوسیستم نوآوری موفق، بقا و حیات خود را در گرو شرکت های بزرگی می بیند که پیرامون این سیستم، به دنبال شکار فرصت‌های نوآوری و خرید و یا جذب شرکت ها و نخبگان دانشی هستند.
از این روی، راهبرد افزایش تعداد شرکت های دانش بنیان تنها در صورتی میسر است که تقاضا و منابع مالی توسعه آن، یعنی بنگاه‌های بزرگ، متقاضی دانش باشند و این مهم خود زمانی میسر است که سیاستگذاری صحیح شرکت های بزرگ موجود را از مسیر مونتاژ به سمت نوآوری هدایت کند، نکته‌ای که رهبر انقلاب ۲ سال پیش در دیدار با نخبگان جوان مطرح کردند: «صنعت کشور دچار آفت مونتاژکاری است … باید در یک بازه ۱۰ساله، رویکرد صنعتی کشور از مونتاژ به نوآوری تغییریابد».بدیهی است باید بیانات حکیمانه رهبر انقلاب را در کنار هم دید.