روند دانش بنیان حوزه نفت و گاز
شرکت های دانش بنیان حوزه نفت و گاز
شرکت هایی که در حوزه نفت و گاز کشور فعالیت می کنند، معمولاً با محیطی روبرو هستند که نوآوری و تولید قطعات جدید امری دشوار تلقی می شود. صنایع نفت، گاز و پتروشیمی جزو آن دسته از صنایع هستند که سرعت تغییر و تحول در سیستم ها و فرایندهای آنها به نسبت حوزه هایی مانند لیزر یا فناوری اطلاعات پایین است، بنابراین هرگونه نوآوری با پتانسیل بالا در این زمینه می بایست مورد حمایت قرار گیرد. اساس جایگیری این قبیل شرکت ها در مجموعه شرکت های دانش بنیان، به جز اهمیت فراوانی که صنایع نفت و گاز برای کشور ما دارند، به دلیل پتانسیل بسیار بالای کار دانش محور این حوزه است. روند دانش بنیان حوزه نفت و گاز بسیار ساده است. محصولات این حوزه جزو معدود محصولاتی هستند که می توانند ابعاد بسیار متنوع و سطوح فناوری فوق العاده متفاوتی داشته باشند. بر همین اساس، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان نهاد قاضی در حوزه دانش بنیان، ویژگی های تفصیلی خاصی برای چگونگی بررسی و رتبه بندی این محصولات در نظر گرفته است. همچنین حوزه نفت و گاز از جمله حوزه هایی است که پتانسیل عملکرد میان رشته ای و چندرشته ای بالایی قابل مشاهده است و در این زمینه هم ادوات و تجهیزات حفاری، هم نرم افزارهای مدیریتی و هم تجهیزات مرتبط با ویژگی های شیمیایی مجاز به دریافت تأییدیه دانش بنیان هستند.
چه شرکت هایی در حوزه نفت و گاز پتانسیل دریافت گواهی دانش بنیان دارند؟
بر اساس فهرست شرکت های دانش بنیان، محصولات حوزه نفت و گاز دسته بندی های مشخصی دارند، اما به دلیل انعطاف بالایی که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در خصوص این محصولات به خرج می دهد، زیرشاخه های پرتعدادی برای این محصولات در نظر گرفته شده است که در حوصله مخاطب نمی گنجد. شبکه دانش بنیان ایران به عنوان یک مجموعه فعال در زمینه دانش بنیان، خلاصه ای از دسته بندی های این حوزه ارائه کرده است که شامل پنج دسته اصلی است:- تجهیزات پیشرفته اکتشاف نفت
- تجهیزات حفاری نفت
- نرم افزارهای نفت و گاز
- ابزارهای بهره برداری نفتی
- تجهیزات میان دستی و پایین دستی
- تجهیزات پیشرفته اکتشاف نفت
- تجهیزات حفاری نفت
- تجهیزات چاه پیمایی (مانند LWD)
- تجهیزات چاه آزمایی (مانند FBDST/DST)
- رشته های حفاری (drill string)
- لوله های جداری و آستری
- واحد نمودارگیری گل حفاری
- تجهیزات مرتبط با سیالات حفاری (مانند تجهیزات تست سیال)
- تجهیزات سیمان کاری در حفاری نفت
- تجهیزات تزریق اسید
- مته های حفاری
- انواع تجهیزات دکل حفاری
- سکوهای دریایی و تجهیزات آنها
- تجهیزات حفاری جهت دار (مانند MWD و Gyro)
- تجهیزات Well-head و X-Mass tree
- تجهیزات تکمیلی حوزه حفاری مانند SSV، Packer و Completion String
- نرم افزارهای نفت و گاز
- شبیه سازهای عملیات اسیدکاری
- شبیه سازی میادین نفت و گاز
- شبیه سازهای پتروفیزیکی خازن
- مدلسازهای رفتار سیال در مخازن
- نرم افزارهای شبیه سازی، بهینه سازی و ژئو استیرینگ عملیات حفاری
- شبیه سازهای دینامیکی جریان چند فازی در خطوط لوله
- شبیه سازهای شبکه انتقال گاز
- ابزارهای بهره برداری نفتی
- تجهیزات پیشرفته فرازآوری مصنوعی
- سامانه های پیشرفته کنترل هوشمند چاه
- ابزارهای ثبت اطلاعات تولید از چاه (PLT)
- تجهیزات پیشرفته ازدیدا برداشت مانند پمپ های ESP، SRP و چندفازی
- تفکیک گرهای پیشرفته
- پکیج های بهره برداری از چاه نفت
- تجهیزات میان دستی و پایین دستی
- مخازن، تاورها و راکتورهای پیشرفته
- مشعل های پیشرفته
- بویلرهای نیروگاهی و صنعتی
- مبدل های حرارتی و برودتی
- شیرهای صنعتی پیشرفته
- تجهیزات خطوط لوله
- تجهیزات پیگ رانی
- تجهیزات احداث، تعمیر یا پایش خوردگی برای خطوط نفت و گاز
- طراحی پایه، تفصیلی و نصب خطوط نفت و گاز
- تعمیر و نگهداری خطوط لوله انتقال دریایی
- پکیج های آنالایزر فرایندی و میترینگ پتروپالایشی
- تجهیزات پیشرفته پایش و حفاظت صنعتی پتروپالایشی (مانند سیستم HIPPS)
گواهی دانش بنیان در این حوزه چه تسهیلاتی ارائه می کند؟
نظر به گستردگی استفاده از فناوری نانو در زمینه های کاری مختلف، به جرئت می توان گفت شرکت های فعال در این زمینه می توانند از تمامی تسهیلات قابل ارائه به شرکت های دارای گواهی دانش بنیان بهره گیرند که به نیاز این شرکت ها بازمیگردد. در حال حاضر، ۱۱۰ برنامه حمایتی و تسهیلات برای شرکت های دانش بنیان تدارک دیده شده است که به هدف حمایت و کمک به رشد شرکت های فعال در این زمینه اختصاص یافته است. برخی شرکت ها ممکن است به معافیت های مالیاتی و گمرکی نیاز داشته باشند و برخی دیگر ممکن است به تسهیلات استقرار، توسعه بازار و راه اندازی خط تولید انبوه علاقمند باشند. برخی از این تسهیلات عبارتند از:- تسهیلات معافیت مالیاتی محصولات دانش بنیان
- تسهیلات معافیت گمرکی محصولات دانش بنیان یا مواد و تجهیزاتی که برای ساخت آنها مورد نیاز شرکت هستند
- اعطای امریه سربازی به شرکت دانش بنیان
- استقرار دفاتر شرکت در کاربری های مسکونی تهران
- تسهیلات توسعه بازار
- کمک به راه اندازی خط تولید
- درخواست وام
- تخفیف و حق اضافه پخش در آگهی های صدا و سیما
- استفاده از بودجه پژوهشی دستگاه های اجرایی
- تسهیلات صندوق توسعه ملی
- حضور در نمایشگاه های داخلی و خارجی و راه اندازی نمایشگاه های دائمی
فرایند دریافت گواهی دانش بنیان در این حوزه به چه صورت است؟
کلیت این فرایند برای شرکت های حوزه نفت و گاز شامل ثبت نام در سامانه daneshbonyan.ir و ارائه مدارک و مستندات مربوط به فرایند ایجاد و توسعه محصول مورد نظر متقاضی است. بعد از دریافت این مدارک، ابتدا معاونت علمی آنها را از غربال اولیه عبور داده و در صورت تکمیل بودن مدارک، یک ارزیاب از طریق کارگزاری های همکار به شرکت اختصاص می دهد. این ارزیاب که در زمینه مورد ادعای شرکت متخصص است، وظیفه بررسی محصول و تطبیق ویژگی های آن با مدارک ارائه شده را بر عهده می گیرد و به سه طریق ارتباط تلفنی، جلسات آنلاین و مراجعه حضوری با شرکت ارتباط برقرار می کند. گزارش ارسالی ارزیاب به معاونت علمی و مدارک ارسال شده پیش از آن، زیربنای نظر سردبیری فنی و ممیزی را تشکیل می دهند که در مراحل بعدی به بررسی محصول می پردازند. در نهایت، در صورتی که محصول دارای ویژگی های مورد نظر تشخیص داده شود، معاونت علمی درخواست شرکت را تأیید کرده و شرکت متقاضی به شرکت دانش بنیان تبدیل می شود. به این ترتیب می توان به روند دانش بنیان حوزه نفت و گاز روی ساده گفت.نتیجه گیری
یکی از شرکت هایی که به راحتی می توانند در حوزه دانش بنیان فعالیت کرده و به اخذ گواهی های مربوطه در این حوزه بپردازند، شرکت های فعال در حوزه نفت و گاز هستند. شبکه دانش بنیان ایران، به عنوان یکی از اصلی ترین مشاورین فعال در این حوزه، اقدام به ارائه مشاوره در این حوزه خواهد پرداخت.