استانداردسازی قطعات صنعتی با اشعه ایکس
سی تی اسکن با اشعه ایکس
یک شرکت دانش بنیان با تکیه به توان محققان داخلی و با هدف کمک به استانداردسازی ساخت و تولید قطعات صنعتی، دستگاه سی تی اسکن صنعتی را طراحی نموده است که با تصویربرداری سه بعدی عمقی به کمک اشعه ایکس قادر است عیوب موجود در قطعه را شناسایی نماید.
محمدمهدی محمدی، قائم مقام این شرکت دانش بنیان با اشاره به نوین بودن این نوع دستگاه در کشور گفت: «هر قطعه ای که به کشور وارد می شود و یا در داخل کشور تولید شود، فرآیندهای مختلفی برای کنترل کیفی آنها باید انجام داد و این دستگاه در این زمینه کاربرد دارد.»
وی در خصوص کاربردهای محصول ذکر کرد: «از این دستگاه می توان برای بررسی کیفیت قطعات و منطبق بودن قطعه با نقشه طراحی استفاده کرد.»
محمدی، به کاربرد اصلی دیگر این دستگاه برای تولید محصول به کمک مهندسی معکوس هم اشاره کرد که پتانسیل های قابل توجهی برای تولید تجهیزات صنعتی در کشور به ارمغان می آورد: «قطعه ای که به صورت استوانه ای ریخته گری می شود، عیوب ظاهری آن با چشم قابل مشاهده است، ولی اگر در داخل استوانه ترک و یا روزنه ای باشد، امکان بازرسی وجود ندارد؛ نمونه آن تجهیزات حفاری وزارت نفت است. این تجهیزات از آنجایی که قدیمی هستند، نیاز است دائما مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند و دستگاه سی تی اسکن صنعتی امکان بازرسی این دستگاه ها را فراهم کرده است؛ چرا که این دستگاه قادر به تخمین عمر تجهیزات است.»
ویژگی ها و نحوه کار
دستگاه از طریق انجام اسکن سه بعدی، قادر است طرحی از ابعاد مختلف تجهیزات و قطعات به کاربر ارائه دهد. محمدی با تاکید بر اینکه نمونه مشابه خارجی این دستگاه به نام دستگاه های CMM در بازار موجود است، گفت: «این نمونه دستگاه ها تنها قادر هستند “اَبر نقاط” یعنی تنها حجم بیرونی دستگاه را مورد بررسی قرار دهند و از ابعاد داخلی دستگاه دیدگاهی به نیروی فنی و تولید نخواهند داد، اما دستگاهی که در این شرکت به تولید رسیده است، این محدودیت را برطرف کرده است.
تجهیزات استفاده کننده از اشعه ایکس دارای کلاس های مختلفی هستند. یک دسته از آنها سی تی های پزشکی است که در آن بیمار ثابت و آشکارساز یا مولد ایکس، می چرخد، ولی سی تی اسکن های صنعتی بر عکس این حالت است و قطعه و یا ابزار ۳۶۰ درجه چرخش دارد و مولد ایکس ری تعداد زیادی تصویر از ابعاد مختلف دستگاه و یا قطعه می گیرد. از آنجایی که برای اسکن سه بعدی از قطعات از اشعه ایکس استفاده شده است، این اشعه به عمق قطعه مورد نظر نفوذ می کند و ما از این طریق قادر به ارزیابی وضعیت قطعه خواهیم بود.»
به گفته وی در حال حاضر این دستگاه قطعاتی با سایز ۳۰ در ۴۰ سانتی متر را اسکن می کند، ولی این مقیاس قابل افزایش است و بنا بر نیاز مشتری می توان اندازه آن را ارتقاء داد. این دستگاه در حال حاضر تجاری سازی شده و مجوزهای آن از سوی سازمان انرژی اتمی و وزارت صنعت، معدن و تجارت اخذ شده است.