پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران
درباره پژوهشگاه
«پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران» (ایرانداک) که از سال ۱۳۸۸ به این نام خوانده میشود، بر پایه گاهشمار و همچنین نخستین سند در این زمینه، در یکم مهر ماه سال ۱۳۴۷ با نام «مرکز اسناد ایران» تأسیس شد. مأموریت بنیادین ایرانداک بر پایه اساسنامه و برنامه استراتژیک آن؛ پژوهش، مدیریت دانش، آموزش، همکاریهای پژوهشی و اطلاعرسانی، و پشتیبانی از سیاستگذاری علم و فناوری است که در سازمانی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری و زیر نظر هیئت امنا با نام نمادین «گنج دانش» و شعار «به از گنج دانش به گیتی کجاست» انجام میشود.
پژوهش در ایرانداک را استادان و پژوهشگرانی در سه پژوهشکده به انجام میرسانند. دستاوردهای این مأموریت، افزون بر گسترش مرزهای دانش و حل مسائل خرد و کلان ملی و سازمانی؛ به شکل گزارش، کتاب، مقاله نشریه، مقاله همایش، سخنرانی، و میزگرد نیز ارائه میشوند. انتشار پژوهشنامه مدیریت و پردازش اطلاعات نیز بخشی از کار پژوهش در ایرانداک است که شروع آن به سال ۱۳۵۱ بازمیگردد. بسیاری از خدمات پژوهشی ایرانداک هم از سال ۱۳۵۰ به این سو، به جامعه علمی کشور عرضه میشوند.
دستاوردهای مدیریت دانش و اطلاعات علمی و فنی کشور در سامانهها و پایگاههای اطلاعات ارائه میشوند. در این میان، پایگاه اطلاعات گنج با صدها هزار رکورد؛ از بزرگترین، دیرینترین، و پربازدیدترین پایگاههای اطلاعات علمی و فنی کشور است. اطلاعات پایاننامهها و رسالهها و پیشنهادیه آنها که در ایرانداک به ثبت میرسند، بیهمتاست. تولید ارزش افزوده و اطلاعات پشتیبان و همچنین تحلیل اطلاعات، بخشی دیگر از مدیریت دانش و سامانههای پیشینه پژوهش، همانندجو، دروازه اطلاعات علمی ایران، اصطلاحنامه، راهنمای پژوهش و پژوهشگران، و نمای مقالههای ایرانیان در جهان نمونههایی از آنها هستند.
ایرانداک از سال ۱۳۶۱ دورههای آموزشی کوتاهمدت بسیاری را ارائه میکند و از سال ۱۳۹۰ نیز در سه رشته مدیریت فناوری اطلاعات، علم اطلاعات و دانششناسی، و مهندسی فناوری اطلاعات دانشجوی دکترا پذیرفته است که رسالههای خود را در زمینههای گوناگون پژوهشی انجام میدهند.
از سال ۱۳۴۸ همکاریهای پژوهشی و اطلاعرسانی با اجرای طرح امانت میان کتابخانههادر ایرانداک آغاز گردید. این طرح هماکنون به نام امین خوانده میشود. از سال ۱۳۷۴ نیز طرحی با نام غدیر (عضویت فراگیر کتابخانهها) در این زمینه به انجام میرسد. فراهمآوری منابع علمی خارجی برای دانشگاهها و پژوهشگاهها از سال ۱۳۸۷ در شورای تأمین منابع علمی در ایرانداک دنبال میشود. ایرانداک با نهادهای جهانی اطلاعرسانی مانند«ایفلا» و «ترمنت»نیز همکاری دارد. سامانه عرضه و تقاضای پژوهش هم پیوندی است که ایرانداک برای پشتیبانی از همکاریهای پژوهشی ساخته است.
سیاستگذاری علم و فناوری در کشور به اطلاعاتی نیاز دارد که فراهمآوری بخشی از آن را این پژوهشگاه در سامانه ملی اطلاعات تحقیقاتی (سمات ملی) و بخشی را نیز در داشبورد مدیران انجام میدهد. دبیرخانه کمیسیون مدیریت اطلاعات علم و فناوری هم که در قلمرو وزارت عتف، سیاستگذاری میکند در اینجاست. پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران نماینده ایران در شبکه اطلاعرسانی آسیا و اقیانوسیه: «اپین» نیز هست که از سوی برنامه اطلاعات برای همه یونسکو هدایت میشود.
اساسنامهٔ پژوهشگاه
دریافت متن اساسنامه
مقدمه
به منظور پاسخگویی به بخشی از نیازهای پژوهشی کشور در زمینهٔ علوم و فناوری اطلاعات و مدیریت مدارک علمی، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که در این اساسنامه به اختصار پژوهشگاه خوانده میشود تأسیس میشود. این پژوهشگاه که در آغاز بر اساس مجوز شماره ۳۴۴۳۶/۴۴۲۵/۲۴ مورخ ۰۴/۸/۷۰ شورای گسترش آموزش عالی با عنوان مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران زیر نظر وزارت فرهنگ و آموزش عالی (سابق) شروع به فعالیت کرده و سپس بر اساس مجوز شماره ۷۹۹۱/و مورخ ۳۱/۵/۸۴ به پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران ارتقاء یافته بود بر طبق مفاد این اساسنامه، قوانین، مصوبات، ضوابط و مقررات مربوط اداره میشود.
در این اساسنامه، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به اختصار «وزارت» و پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران به اختصار «پژوهشگاه» نامیده میشود.
ماده ۱- اهداف
- توسعه و گسترش پژوهش در زمینهٔ علوم و فناوری اطلاعات، مدیریت دانش و جامعه اطلاعاتی؛
- زمینهسازی مناسب برای ارتقای فعالیتهای پژوهشی مرتبط؛
- مأموریتگرایی در توسعه و گسترش پژوهش در زمینهٔ علوم و فناوری اطلاعات و دستیابی به علوم و فناوریهای نوین در زمینهٔ یادشده بهنحوی که بتواند سرآمدی این زمینه را در کشور تأمین کند؛
- زمینهسازی مناسب برای ارتقای فعالیتهای پژوهشی مرتبط با مدیریت دانش، جامعه اطلاعاتی، علوم و فناوری اطلاعات و نوآوری در موضوعات یادشده؛
- تجاریسازی دستاوردهای پژوهشی؛
- گسترش و ارائه ءخدمات مدیریت دانش، مدیریت اطلاعات و اطلاعرسانی اطلاعات علم و فناوری؛
- عمومیسازی کاربرد فناوری اطلاعات و اطلاعات علمی و فناورانه.
ماده ۲- وظایف و اختیارات
الف: فعالیتهای پژوهشی
- فراهم آوردن امکانات لازم و متناسب با فعالیتهای پژوهشی مرتبط در چارچوب مبانی ارزشی انقلاب اسلامی؛
- بررسی و شناسایی نیازهای پژوهشی در زمینهٔ علوم و فناوری اطلاعات؛
- اجرای طرحهای پژوهشی بنیادی، کاربردی و توسعهای به منظور تحقق اهداف پژوهشگاه؛
- همکاری پژوهشی با دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی داخل و خارج کشور به منظور ارتقای کیفیت فعالیتهای پژوهشی در زمینهٔ علوم و فناوری اطلاعات با رعایت قوانین و مقررات؛
- ارائهٔ خدمات مشاورهای به اشخاص حقیقی و حقوقی براساس نتایج فعالیتهای علمی و پژوهشی انجامشده در پژوهشگاه؛
- انتشار مجله، کتاب علمی، جزوهٔ آموزشی، تولید نرمافزار و برنامههای رایانهای متناسب با اهداف پژوهشگاه طبق ضوابط و مقررات مربوط؛
- برگزاری همایشهای علمی و ارائهٔ دستاوردهای پژوهشی در قالب کارگاههای آموزشی با رعایت ضوابط و مقررات مربوط؛
ب: خدمات مدیریت اطلاعات و اطلاعرسانی:
- گردآوری، سازماندهی، ذخیره، حفظ، بازیابی، تحلیل، و اشاعهٔ مدارک و اطلاعات علم و فناوری کشور از جمله پایاننامههای کارشناسی ارشد و رسالههای دکترای تخصصی دانشآموختگان داخل و دانشآموختگان ایرانی خارج از کشور، مقالههای سمینارها، مشخصات پژوهشگران و متخصصان، طرحهای پژوهشی، اطلاعات مربوط به اختراعات، نرمافزارهای علمی و همچنین اطلاعات پشتیبان آنها از جمله اطلاعات سازمانها و افراد؛
- مدیریت تأمین و دسترسی به مدارک و اطلاعات علم و فناوری بینالمللی مورد نیاز پژوهشگران؛
- مدیریت تأمین و دسترسی به مدارک و اطلاعات علم و فناوری گردآوریشده در پژوهشگاه در سطح ملی و جهانی؛
- انتشار نمایهنامهها، چکیدهنامهها، آمارنامهها، فرهنگنامهها، و اصطلاحنامهها؛
- انتخاب نمایندگی از اشخاص حقیقی یا حقوقی و همکاری با دیگر سازمانهای داخلی و خارجی با رعایت ضوابط و مقررات مربوط.
ج: توسعهٔ کاربرد فناوری اطلاعات در سطح وزارت و کشور:
- برنامهریزی، مدیریت و پشتیبانی از پروژههای فناوری اطلاعات؛
- سازماندهی کارآمد برای کاربرد فناوری اطلاعات؛ آمایش منابع؛ مدیریت مخابرات؛ هماهنگسازی و طراحی و اشاعهٔ استانداردها و مقررات؛
- شناخت و تقویت عوامل پیشبرنده و کاهش عوامل بازدارنده در کاربرد فناوری اطلاعات؛
- پشتیبانی از آمادگی الکترونیکی؛ توسعهٔ دانش، بینش و مهارت ذینفعان کلیدی در زمینهٔ نقش و اهمیت فناوری اطلاعات؛ و کاهش شکاف دیجیتال؛
- تأمین زیرساختهای اطلاعاتی فراگیر؛
- تدوین و نهادینهسازی اصول اخلاقی کاربرد فناوری اطلاعات.
د: توسعهٔ منابع انسانی:
آموزش و ارتقای مهارتها، قابلیتها، دانش و نگرش نیروی انسانی شاغل در حوزهٔ علوم و فناوری اطلاعات و خدمات
اطلاعرسانی به کاربران اطلاعات علمی و فناوری و علاقهمندان به علوم و فناوری اطلاعات و اطلاعرسانی مطابق ضوابط و مقررات پس از کسب مجوز از مراجع ذیربط.
ص: همکاری و هماهنگی:
- مشارکت در برنامههای همکاری ملی، منطقهای و بینالمللی مطابق ضوابط و مقررات؛
- سازماندهی شبکههای متخصصان علوم و فناوری اطلاعات مطابق ضوابط و مقررات؛
- برنامهریزی، اجرا، ارزیابی و هماهنگی برنامههای جامع اشتراک منابع و همکاری میان کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی؛
- پشتیبانی و مدیریت امور مربوط به سامانه ملی مدیریت اطلاعات علم و فناوری مطابق ضوابط و مقررات؛
- طراحی و ترویج استانداردهای ملی خدمات اطلاعرسانی و فناوری اطلاعات.
س: مشاوره:
مشاوره در طراحی و راهبری نظام اطلاع رسانی علم و فناوری وزارت؛
ش: ایفای نقشهای:
- نمایندهٔ وزارت در مجامع ملّی و بینالمللی اطلاعرسانی و فناوری اطلاعات مطابق ضوابط و مقررات؛
- نمایندهٔ مجامع بینالمللی اطلاعرسانی و فناوری اطلاعات در کشور و کانون فعالیتهای منطقهای آنها مطابق ضوابط و مقررات؛
- ارائهٔ تصویر و نمای علمو فناوری کشور؛
- مرکز ثبت اطلاعات علمی و فناورانه مطابق ضوابط و مقررات؛
- هماهنگکنندهٔ برنامههای اشتراک منابع و همکاری میان کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی کشور؛
- راهبری سامانهٔ ملی و وزارتی مدیریت اطلاعات علم و فناوری مطابق مصوبههای کمیته راهبری سامانههای مذکور؛
- کانون تفکر ملی در حوزهٔ علوم و فناوری اطلاعات و اطلاعرسانی.
ماده ۳- پژوهشگاه دارای شخصیت حقوقی و استقلال اداری و مالی است و وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری میباشد.
ماده ۴- محل فعالیت پژوهشگاه در تهران است. پژوهشگاه میتواند برای انجام مأموریت خود با مجوز شورای گسترش آموزش عالی در هریک از نقاط داخل یا خارج از کشور اقدام به تأسیس نمایندگی یا مرکز تابع کند.
ماده ۵- ارکان
الف – هیئت امنا
ب – رئیس
ج – شورای پژوهشی
ماده ۶- هیئت امناء
پژوهشگاه زیر نظر هیئت امنایی که «وزارت» تعیین میکند فعالیت مینماید.
ماده ۷- وظایف و اختیارات هیئت امناء
- تصویب آئین نامهٔ داخلی هیئت امناء؛
- تصویب نمودار سازمانی و تشکیلات پژوهشگاه براساس ضوابط و مقررات مربوط که پس از تأیید وزیر علوم، تحقیقات و فناوری قابل اجرا خواهد بود؛
- تصویب آییننامههای مالی-معاملاتی، اداری، استخدامی و تشکیلاتی پژوهشگاه (از جمله آییننامههای سفرهای علمی، بورسهای تحصیلی و فرصتهای مطالعاتی) که پس از تأیید وزیر علوم، تحقیقات و فناوری قابل اجرا خواهد بود؛
- بررسی و تصویب بودجهٔ سالانه و تفصیلی پژوهشگاه که از طرف رئیس پژوهشگاه پیشنهاد میشود؛
- تصویب حسابها و ترازنامه سالانه پژوهشگاه؛
- تصویب نحوهٔ وصول درآمدهای اختصاصی و مصرف آن با رعایت ضوابط و مقررات مربوط؛
- کوشش برای جلب کمکهای مالی و امکانات از اشخاص حقیقی و حقوقی با رعایت ضوابط و مقررات مربوط؛
- تعیین نحوه اداره واحدهای تولیدی، خدماتی، کارگاهی و … در چارچوب ضوابط و مقررات مربوط؛
- تعیین میزان پژوهانه، آموزانه، ترجمانه، نویسانه، و نظایر آن با رعایت ضوابط و مقررات مربوط؛
- بررسی گزارش عملکرد سالانه پژوهشگاه که از طرف رئیس پژوهشگاه ارائه میشود و اظهار نظر نسبت به آن؛
ماده ۸- رئیس
رئیس پژوهشگاه که نمایندهٔ قانونی پژوهشگاه نزد مراجع حقیقی و حقوقی است، از میان اعضای هیئت علمی با حکم وزیر علوم، تحقیقات و فناوری برای مدت چهارسال منصوب میشود. پیشنهاد و انتصاب مجدد وی بلامانع است.
ماده ۹- وظایف و اختیارات رئیس
- مدیریت و هدایت امور پژوهشگاه و نظارت بر حسن اجرای کلیه فعالیتهای آن در چارچوب اساسنامه، ضوابط و مقررات مربوط؛
- پیشنهاد ساختار و تشکیلات پژوهشگاه به هیئت امناء برای تصویب؛
- پیشنهاد تغییر در اساسنامه و مأموریتهای پژوهشگاه به هیئت امنای پژوهشگاه؛
- تصمیمگیری در مورد سیاستها و اولویتها و بودجهٔ طرحهای اجرائی و تحقیقات توسعهٔ سازمانی و تحول اداری پژوهشگاه؛
- تصمیمگیری در مورد سیاستها، خطمشیها و برنامههای ارتقای بهرهوری پژوهشگاه؛
- صدور احکام معاونان، مدیران پژوهشگاه و روسای پژوهشکدهها و گروههای پژوهشی بر اساس تشکیلات مصوب؛
- ا مضای قراردادها، اسناد مالی و اداری در چارچوب ضوابط و مقررات مصوب؛
- تنظیم و پیشنهاد بودجهٔ سالانه و تفصیلی به هیئت امناء برای تصویب؛
- تنظیم و پیشنهاد برنامهٔ سالانه و پنجساله به هیئت امنا برای تصویب؛
- ارسال صورتجلسات هیئت امناء پژوهشگاه به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
- ارائهٔ گزارش عملکرد سالانه پژوهشگاه به هیئت امناء و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
تبصره: رئیس پژوهشگاه میتواند بخشی از وظایف و اختیارات اداری و مالی خود را با حفظ مسئولیت خویش و رعایت مقررات مربوط به معاونان و مدیران پژوهشگاه تفویض کند.
ماده ۱۰- ترکیب شورای پژوهشی
- رئیس پژوهشگاه (رئیس شورا)؛
- معاون پژوهش پژوهشگاه (دبیر شورا)؛
- روسای پژوهشکدهها؛
- دو تا پنج تن از اعضای هیئت علمی.
تبصره ۱: حداقل دو تن از اعضای بند ۴ باید از میان پژوهشگران و صاحبنظران خارج از پژوهشگاه با معرفی رئیس پژوهشگاه و تأئید معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری انتخاب شود.
تبصره ۲: اعضای مذکور در بند ۴ با حکم رئیس پژوهشگاه برای مدت چهارسال منصوب میشوند و انتخاب مجدد آنها بلامانع است.
ماده ۱۱- وظایف و اختیارات شورای پژوهشی:
- تصویب آییننامهٔ داخلی شورا؛
- تعیین خطمشی و برنامههای علمی، پژوهشی و آموزشی پژوهشکدهها در چارچوب سیاستها و مصوبات «وزارت»؛
- تأیید آییننامههای مالی – معاملاتی، اداری، استخدامی و تشکیلاتی پژوهشگاه و پیشنهاد آنها به هیات امنا؛
- تأیید بودجه سالانه و تفصیلی پژوهشکدهها و پیشنهاد آن به رئیس پژوهشگاه برای ارسال به هیئت امنا؛
- تصویب آییننامهها و شیوهنامههای پژوهشی گروههای پژوهشی، مراکز پژوهشی و پژوهشکدهها؛
- بررسی و تصویب طرحهای پژوهشی پژوهشکدهها و نظارت بر کیفیت و حسن اجرای آنها؛
- بررسی پیشرفت طرحهای پژوهشی طبق برنامه مصوب و در صورت لزوم تجدیدنظر و تصویب تغییرات آنها؛
- تعیین داور یا هیئت داوران طرحهای پژوهشی خاتمهیافته؛
- ارزیابی نتایج فعالیتهای علمی، پژوهشی، آموزشی و انتشارات پژوهشی پژوهشکدهها؛
- تأیید پیشنهاد تأسیس و انحلال گروههای پژوهشی، مراکز پژوهشی و پژوهشکدهها به منظور ارسال به معاونت پژوهشی «وزارت» برای طی مراحل قانونی؛
- برنامهریزی برای ایجاد و تعمیق ارتباط علمی با سایر مؤسسات و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور برابر ضوابط و مقررات مربوط؛
- بررسی و تصویب برگزاری دورههای کوتاهمدت آموزشی، همایشها و بازدیدهای علمی طبق ضوابط و مقررات؛
- تأیید آییننامههای سفرهای علمی، بورسهای تحصیلی و فرصتهای مطالعاتی در چارچوب ضوابط و مقررات مربوط؛
- بررسی و تصویب سفرهای علمی، بورسهای تحصیلی و فرصتهای مطالعاتی اعضای هیئت علمی پژوهشگاه طبق ضوابط و مقررات مربوط؛
- بررسی و پیشنهاد نیازهای تجهیزاتی، انتشاراتی، اطلاعاتی و علمی پژوهشکدهها به رئیس پژوهشگاه؛
- تصویب آییننامههای تألیف و ترجمه کتاب و مقاله و نحوه انتشار نتایج فعالیتهای علمی و پژوهشی پژوهشگاه؛
- بررسی و اظهارنظر راجع به صلاحیت علمی متقاضیان عضویت در هیئت علمی پژوهشگاه که توسط مراکز پژوهشی و پژوهشکدهها و از طریق رئیس پژوهشگاه پیشنهاد میشود؛
- انجام سایر اموری که در چارچوب ضوابط و مقررات از سوی هیئت امنا یا رئیس پژوهشگاه به شورا محول میشود.
ماده ۱۲ – پژوهشگاه از نظر مالی- معاملاتی تابع آییننامهٔ مالی- معاملاتی است که به تصویب هیئت امنا و تأیید وزیر علوم، تحقیقات و فناوری خواهد رسید.
ماده ۱۳- نحوهٔ گزینش علمی داوطلبان عضویت هیئت علمی پژوهشگاه طبق آییننامهٔ استخدامی اعضای هیئت علمی پژوهشگاه است که به تصویب هیئت امنا و تأیید وزیر علوم، تحقیقات و فناوری خواهد رسید.
ماده ۱۴- نحوهٔ گزینش عمومی داوطلبان عضویت هیئت علمی پژوهشگاه تابع ضوابط و مقررات مصوب «وزارت» و سایر مراجع ذیصلاح است.
-ماده ۱۵
فضا، امکانات و تجهیزات پژوهشگاه باید مطابق با ضوابط «وزارت» باشد.
ماده ۱۶ – پژوهشگاه تابع تمامی قوانین و مقررات مربوط و ضوابط و آئین نامههای مصوب «وزارت» و سایر مراجع ذیصلاح است.
ماده ۱۷- منابع مالی
- اعتبارات بودجهٔ عمومی؛
- درآمدهای حاصل از اجرای طرحهای پژوهشی، ارائهٔ خدمات مشاورهای، برگزاری کارگاهها و دورههای آموزشی کوتاهمدت و عرضهٔ محصولات علمی (کتاب، مجله، …)؛
- کمکهای دریافتی از وزارتخانه و دستگاههای مرتبط؛
- هدایا و کمکهای دریافتی از اشخاص حقیقی و حقوقی.
ماده ۱۸- سال مالی پژوهشگاه عبارت است از یک سال شمسی که از اول فروردینماه هر سال شروع و به پایان اسفندماه همان سال ختم میشود.
ماده ۱۹ – انحلال
پژوهشگاه در موارد زیر پس از تصویب شورای گسترش آموزش عالی «وزارت» منحل میشود:
- به پیشنهاد وزیر علوم، تحقیقات و فناوری؛
- در صورت تخلف از مقررات اساسنامه، مصوبات و ضوابط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سایر قوانین و مقررات جاری کشور به تشخیص «وزارت».
ماده ۲۰ – در صورت اعلام موافقت اولیهٔ شورای گسترش آموزش عالی «وزارت» با انحلال پژوهشگاه هیئت تصفیهای مرکب از نماینده حقوقی «وزارت» و رئیس یا یکی از معاونان پژوهشگاه تشکیل و با رعایت مقررات قانونی در مدتی که شورای گسترش آموزش عالی تعیین میکند امر تصفیه را بر عهده خواهد داشت.
ماده ۲۱- در دوره تصفیه، «وزارت» موظف است:
- تمامی تعهدات پژوهشگاه را در برابر وزارتخانهها، مؤسسات دولتی، نهادهای عمومی غیردولتی، بانکها، شهرداریها، سایر اشخاص حقوقی و حقیقی (اعم از اعضای هیئت علمی و کارمندان) انجام دهد یا با توافق صاحبان حق تعهدات پژوهشگاه را رأساً بپذیرد.
- تمامی امتیازات و اموالی را که از منابع عمومی و دولتی و بانکها و شهرداریها و غیره در اختیار پژوهشگاه قرار گرفته است مسترد نماید یا موافقت صاحبان حق، مبنی بر واگذاری امتیازات و اموال مذکور را به پژوهشگاه ارائه دهد.
ماده ۲۲- پس از احراز اجرای تعهدات مذکور در ماده ۲۱ و حل و فصل امور حقوقی و تصویب نهایی انحلال پژوهشگاه توسط شورای گسترش آموزش عالی «وزارت»، تأدیه کلیهٔ دیون و اعلام ختم تصفیه توسط هیئت تصفیه، باقیماندهٔ دارایی پژوهشگاه به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری منتقل میشود.
تبصره: هیئت تصفیه موظف است در مورد فوق صورت مجلسی که به امضای تمامی اعضای هیئت خواهد رسید، تنظیم و یک نسخه از آن را به «وزارت» تسلیم کند.
ماده ۲۳- مواردی که در این اساسنامه پیشبینینشده است تابع ضوابط و مقررات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سایر مراجع ذیربط است.
ماده ۲۴– هرگونه تغییر در مفاد این اساسنامه با تصویب شورای گسترش آموزش عالی و ابلاغ وزیر علوم، تحقیقات و فناوری امکانپذیر است.
ماده ۲۵ – این اساسنامه مشتمل بر ۲۵ ماده ۴ تبصره در تاریخ ۱۳۸۸/۰۸/۲۳ به تصویب شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری رسید و از تاریخ ابلاغ لازم الاجرا و جایگزین اساسنامه ءمرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران مصوب مورخ ۱۳۷۰/۰۹/۰۴ شورای گسترش آموزش عالی خواهد شد.
دکتر کامران دانشجو
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
برنامهٔ استراتژیک پژوهشگاه
مقدمه
«پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران» که از سال ۱۳۸۸ به این نام خوانده میشود، در سال ۱۳۴۷ با نام «مرکز اسناد ایران» تأسیس شد و در سال ۱۳۴۸ به عنوان یکی از مراکز چهارگانهٔ «موسسه تحقیقات و برنامهریزی علمی و اموزشی» درامد. در سال ۱۳۷۰ این مرکز با تصویب «شورای گسترش آموزش عالی» به نام «مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران» و به یک پژوهشکدهٔ مستقل بدل شد و سپس در سال ۱۳۸۴ به «پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران» ارتقا یافت.
پژوهشگاه با ۴۵ سال پیشینه، هماکنون دارای سه پژوهشکدهٔ مدیریت فناوری اطلاعات، علمسنجی و تحلیل اطلاعات، و مدیریت دانش است که کار پژوهش و آموزش و مرکزی به مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران است که کار مدیریت اطلاعات علمی و فناورانه را انجام میدهد. پژوهشگاه از سال ۱۳۸۸ نیز از سوی دبیر شورایعالی عتف به عنوان سازمان متولی و نهاد اداره کنندهٔ سامانهٔ ملی مدیریت اطلاعات تحقیقاتی (سمات) تعیین شد. افزون بر این، پژوهشگاه دبیرخانهٔ کمیسیون نظام اطلاعرسانی علم و فناوری و دبیرخانه شورای سیاستگذاری و برنامهریزی تأمین منابع علمی نیز هست. پژوهشگاه وظایف خود را با همکاری و همراهی نزدیک ۱۶۰ استاد و کارمند به انجام میرساند.
پژوهشگاه هماکنون دارای پایگاه اطلاعاتی با نزدیک ۷۰۰ هزار رکورد از مدارک علمی و فنی کشور است و به صورت رسمی، کار ثبت اطلاعات پایاننامههای کارشناسی ارشد و رسالههای دکترا و پیشنهادیهٔ انها و همچنین هماهنگی اشتراک منابع را در کشور به انجام میرساند. پژوهشگاه در شبکهٔ اطلاعرسانی آسیا و اقیانوس آرام (اپین) عضویت و نمایندگی ایران را در این شبکه بر عهده دارد.
این برنامه که تنها با یاری خداوند و پشتیبانی وزارت و هیئت امنا بهویژه در زمینههای مالی و حقوقی و همچنین همکاری و همراهی اعضای پژوهشگاه دستیافتنی است، با ارائهٔ جهت و رویکردی پایدار برای چهار سال آینده، پژوهشگاه را در انجام مأموریت خود یاری میکند. هر چند دنبال کردن استراتژیها و کارهای کلیدی این برنامه، دستیابی کامل به چشمانداز پژوهشگاه را به دنبال نخواهد داشت، اما بهترین راه برای نزدیک شدن به ان است. چشماندازی که بر پایهٔ پژوهش، مدیریت اطلاعات، توسعهٔ نیروی انسانی، و همکاری و هماهنگی شکل میگیرد.
ویژگی برتریبخش استراتژی در پویاییان است. از همین رو از اعضای دانشور پژوهشگاه درخواست میشود با پیشنهادهای ارزندهٔ خود در بهبودان مشارکت جویند. پیشاپیش از این همکاری، سپاسگزاری میشود.
یاری از اوست
سیروس علیدوستی
رئیس پژوهشگاه
رئیس پژوهشگاه
دکتر سیروس علیدوستی
سیروس علیدوستی، دانشآموختهٔ دکترای تخصصی دانشگاه تهران در رشتهٔ مدیریت با گرایش سیستم در سال ۱۳۸۴ است و کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی و کارشناسی مدیریت صنعتی خود را نیز در سالهای ۱۳۷۱ و ۱۳۶۸ از همین دانشگاه دریافت داشته است.
وی کار علمی خود را از سال ۱۳۷۴ با عضویت در هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران آغاز کرد و هماکنون دانشیار گروه پژوهشی مدیریت فناوری اطلاعات است. بیشتر فعالیتهای او در این پژوهشگاه پیرامون کاربرد دانش مدیریت در علوم و فناوری اطلاعات بوده است. زمینههای پژوهشی مورد علاقهٔ وی را مدیریت اطلاعات، مدیریت فناوری اطلاعات، طراحی سیستم، و برنامهریزی استراتژیک تشکیل میدهند.
تلفن: ۶۶۴۹۴۹۵۵ (۰۲۱) دورنگار: ۶۶۴۶۲۲۵۴ (۰۲۱)
alidousti@irandoc.ac.ir
کارنامک علمی
واحدهای ستادی
ساختار پژوهشگاه
پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران از نظر تشکیلاتی از سه پژوهشکده؛ پژوهشکدهٔ مدیریت دانش، پژوهشکدهٔ مدیریت فناوری اطلاعات و پژوهشکدهٔ علمسنجی و تحلیل اطلاعات و همچنین دو معاونت؛ معاونت پژوهش، و معاونت اداری و مالی و همچنین مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران تشکیل شده است.
دفتر اشتراک منابع، دفتر تحقیق و توسعه، دفتر سیستمهای رایانهای، مدیریت روابط عمومی و دفتر تجاریسازی بخشهای دیگر از پژوهشگاه هستند که زیر نظر رئیس پژوهشگاه فعالیت میکنند.
پژوهشکدهها
معرفی پژوهشکدهها
پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران اکنون دارای سه پژوهشکده به نامهای پژوهشکدهٔ مدیریت دانش، پژوهشکدهٔ مدیریت فناوری اطلاعات و پژوهشکدهٔ علمسنجی و تحلیل اطلاعات است.
هماکنون ریاست پژوهشکدهٔ مدیریت دانش را دکتر ملوکالسادات حسینی بهشتی، پژوهشکدهٔ علمسنجی و تحلیل اطلاعات را دکتر سیدمهدی سمائی و پژوهشکدهٔ مدیریت فناوری اطلاعات را دکتر سهیل گنجهفر برعهده دارند.
هیات اجرایی جذب
معرفی هیئت اجرایی جذب مشترک پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران و مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور
هیئت اجرائی جذب اعضای هیات علمی پژوهشگاه علوم وفناوری اطلاعات ایران بر اساس مصوبهٔ هیئت عالی جذب از آبانماه ۱۳۸۷ به منظور انتخاب اعضای هیئت علمی اصلح از بین متقاضیان جذب و همچنین تبدیل وضعیت استخدامی و ایجاد وحدت رویه در امور استخدام اعضای هیئت علمی تشکیل شد. در تاریخ ۱۳۹۴/۱/۳۰ به استناد مصوبه هیئت عالی جذب، هیئت اجرائی جذب مشترک اعضای هیئت علمی پژوهشگاه و مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور فعالیت خود را زیر نظر هیئت مرکزی جذب اعضای هیئت علمی وزارت علوم تحقیقات و فناوری شروع کرد.
انجام امور اجرائی این هیئت مانند پیگیریهای مربوط به فراخوان عمومی استخدام، راتبهٔ تحصیلی و طرح سربازی که هر ساله در دو نوبت شهریورماه و بهمنماه برای جذب هیئت علمی پیمانی و یک نوبت اردیبهشتماه برای جذب راتبه تحصیلی انجام میشود و نیز تشکیل پرونده برای متقاضیان جذب، پاسخگوئی به متقاضیان و … توسط دبیرخانه هیئت اجرائی جذب مشترک پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران و مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور انجام میشود.
اهداف و وظایف
اهداف
» انجام فرایند جذب و استخدام اعضای هیئت علمی واجد شرایط و دارای تواناییهای علمی و صلاحیت عمومی با توجه به نیازهای دو موسسه.
وظایف
- شناسایی و تعیین نیازهای جذب اعضای هیئت علمی در گروههای آموزشی و پژوهشی؛
- انجام فراخوان عمومی برای جذب اعضای هیئت علمی هر دو مؤسسه؛
- تصمیمگیری در خصوص نحوه و چگونگی استخدام اعضای هیئت علمی اعم از قراردادی، پیمانی، رسمی، آزمایشی، رسمی قطعی، هیئت علمی طرح سربازی، مأموریت و انتقال اعضای هیئت علمی در چارچوب آییننامهها و مقررات مربوطه؛
- اعلام نظر درخصوص جذب اعضای هیئت علمی متقاضی استخدام در موسسه و متقاضیان راتبهٔ تحصیلی از لحاظ تواناییهای علمی و صلاحیت عمومی؛
- نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات مربوط به استخدام اعضای هیئت علمی؛
- ارائهٔ گزارشات مستمر سالیانه حسب مورد به هیئت مرکزی جذب اعضای هیأت علمی وزارتین؛
تبصره ۱- راتبههای فعلی از شرکت در فراخوان عمومی مستثنی هستند.
تبصره ۲- رعایت آییننامههای وزارت در مورد متقاضیان راتبه تحصیلی الزامی است.
معاونت پژوهش
دربارهٔ معاونت پژوهشی
مأموریت اصلی معاونت پژوهشی پژوهشگاه را «پشتیبانی و ارزیابی فعالیتهای پژوهشی و آموزشی پژوهشگاه» تشکیل میدهد.
این معاونت دارای چهار واحد سازمانی به نامهای مدیریت آموزش، دفتر ارتباطات علمی، گروه ارزیابی و کتابخانه است.
معاون پژوهش، دبیر شورای پژوهشی پژوهشگاه و رئیس کمیتهٔ منتخب ترفیع اعضای هیئت علمی نیز محسوب میشود و ادارهٔ دبیرخانهٔ شورای پژوهش و این کمیته را هم بر عهده دارد.
شورای پژوهشی
وظایف و اختیارات
شورای پژوهشی در راستای اهداف و وظایفی که برعهده دارد تمامی مسائل پژوهشی را در قالب جلسات شورای پژوهشی مورد بررسی قرار میدهد.
مجموعه وظایف و اختیارات شورای پژوهشی پژوهشگاه به شرح زیر است:
- همکاری با معاون پژوهشی و فناوری برای ایجاد زمینهٔ اجرای مصوبات و تصمیمات هیئت رئیسه؛
- ارائهٔ پیشنهاد در زمینههای مختلف پژوهشی به شورای موسسه؛
- همکاری در تدوین برنامه جامع پژوهشی موسسه؛
- تدوین و پیشنهاد سیاستها، اهداف و خطمشی پژوهشی و فناوری موسسه به منظور ارائه به شورای موسسه؛
- فراهم نمودن زمینههای توسعه فناوری در موسسه و حمایت از توسعهٔ فعالیت مراکز رشد، کارآفرینی و پارکهای علم و فناوری موسسه؛
- تهیه و تدوین و پیشنهاد طرحهای تربیت محقق؛
- بررسی و تدوین و پیشنهاد برنامههای پژوهشی به منظور شناخت هرچه بیشتر جهان دانش و استفاده از آخرین متدهای پژوهشی؛
- پیشنهاد چگونگی استفادهٔ اعضای هیئت علمی از نتایج تحقیقات برای ارتقای کیفیت آموزش؛
- تهیه و تدوین آییننامههای مختلف پژوهشی برای پیشنهاد به مراجع ذیربط؛
- بررسی و اظهارنظر دربارهٔ مسائلی که شورای موسسه یا معاون پژوهشی به شورا ارجاع میدهد؛
- تصویب طرحهای پژوهشی موسسه با اولویت بخشیدن به طرحهای پژوهشی کاربردی؛
- ایجاد انگیزههای مادی و معنوی به منظور ترغیب و تشویق اعضای هیئت علمی به تألیف و ترجمهٔ کتب و نوشتن مقالات تحقیقی و ایجاد امکانات و تسهیلات لازم برای تسریع در چاپ و نشر آثار علمی؛
- پیشنهاد آییننامهٔ نحوه تدوین کتب علمی و پژوهشی بر مبنای ضوابط مصوب شورای موسسه؛
- ارزیابی میزان توانمندی علمی و سنجش قابلیت فارغالتحصیلان موسسه برای کار در جامعه، از طریق اجرای طرحهای تحقیقاتی ویژه؛
- تعیین و پیشنهاد خطمشی کلی کاربرد نتایج تحقیقات برای پیشبرد جنبههای علمی و فنی کشور؛
- برنامهریزی در جهت توزیع مناسب فرصتهای مطالعاتی اعضای هیئت علمی واجد شرایط.
ترکیب شورای پژوهشی
- معاون پژوهشی و فناوری مؤسسه (رئیس شورا)؛
- معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی مؤسسه؛
- مدیر ارتباط با صنعت موسسه؛
- معاونان پژوهشی دانشکدهها و پژوهشکدهها؛
- یک محقق از هر یک از واحدهای تحقیقاتی وابسته به موسسه با معرفی رییس موسسه (در صورتی که واحد مستقل باشد) و با معرفی رییس دانشکده و آموزشکده (چنانچه واحد جزو دانشکده و آموزشکده باشد) با تأیید و حکم رئیس موسسه.
دفتر ارتباطات علمی
دربارهٔ دفتر ارتباطات علمی
مأموریت اصلی دفتر ارتباطات علمی را «برقراری ارتباط علمی مطلوب به صورت مستقیم و غیرمستقیم میان اعضای هیئت علمی و گروههای پژوهشی و آموزشی پژوهشگاه و میان پژوهشگاه و افراد، گروهها و سازمانهایی که در حوزههای علمی مرتبط فعالیت دارند» تشکیل میدهد. این دفتر بر اساس تشکیلات مصوب تیرماه ۱۳۸۴ هیئت امنا یکی از چهار واحد سازمانی معاونت پژوهش است. فعالیت این دفتر در سال ۱۳۸۵ آغاز شد.
فعالیتها
فعالیتهای این دفتر شامل موارد زیر است:
الف. انتشارات
- انتشار کتاب: پژوهشگاه از ابتدای تأسیس تاکنون بیش از ۱۳۳ عنوان کتاب در حوزه علوم و فناوری اطلاعات منتشر کرده است.
- انتشار نشریات: اکنون «پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات» در این دفتر منتشر میشود.
ب. مجامع علمی
- برگزاری کنفرانس و سمینار: برای برگزاری کنفرانسهای «یک دهه کتابخانههای دیجیتالی در ایران با نگاهی به آینده» و «هشتمین کنفرانس ملی و پنجمین کنفرانس بینالمللی یادگیری و آموزش الکترونیکی ایران» در سال جاری برنامهریزی شده است.
- برگزاری سخنرانیها و نشستهای علمی: پژوهشگاه از سال ۱۳۸۹ تا پایان آبان ماه سال ۱۳۹۲ با مشارکت اساتید و متخصصان حوزههای علوم و فناوری اطلاعات در مجموع ۵۱ سخنرانی علمی برگزار کرده است.
- حمایت از اعزامی به جامعهٔ علمی داخلی و خارجی.
ج. همکاریهای سازمانی
این همکاریها اغلب به منظور توسعهٔ همکاری بین مراکز علمی وپژوهشی و بهرهمندی از امکانات وتوانمندیهای یکدیگر با توجه به شرایط پژوهشگاه صورت میگیرد.
مدیریت آموزش
دربارهٔ مدیریت آموزش
مدیریت آموزش یکی از چهار واحد سازمانی وابسته به معاونت پژوهشی است با ماموریتهای زیر:
- برنامهریزی آموزشهای علمی برای کارکنان پژوهشگاه و متقاضیان خارج از پژوهشگاه برای عمومیسازی کاربرد فناوری اطلاعات و اطلاعات علم و فناوری، نهادینهسازی اصول اخلاقی کاربرد فناوری اطلاعات و ترویج استانداردهای ملی خدمات اطلاعرسانی و فناوری اطلاعات؛
- توسعهٔ دانش، بینش، و مهارت ذینفعان کلیدی در زمینهٔ نقش و اهمیت فناوری اطلاعات و کاهش شکاف دیجیتال؛
- اجرای آموزشهای برنامهریزیشده؛
- انجام امور رفاهی و پشتیبانیهای غیرآموزشی دانشجویان.
هر چند سابقهٔ آموزش در پژوهشگاه به سال ۱۳۶۱ باز میگردد، اما تشکیل این مدیریت در سال ۱۳۸۴ به تصویب رسید و فعالیت رسمی آن از تاریخ ۱۳۸۴.۰۸.۰۱ آغاز شد.
از سال ۱۳۹۳ خانم پریسا لامعی میرکوهی سرپرستی مدیریت آموزش را عهدهدار شد.
تحصیلات تکمیلی
دربارهٔ تحصیلات تکمیلی
دورهٔ دکتری بالاترین دورهٔ تحصیلی آموزش عالی است که به اعطای مدرک تحصیلی میانجامد و رسالت آن تربیت افرادی است که با نوآوری در زمینههای مختلف علوم و فناوری در رفع نیازهای کشور و گسترش مرزهای دانش مؤثر باشند. این دوره به دو شیوهٔ «آموزشی – پژوهشی» و «پژوهشی» برگزار میشود.
پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران با کسب مجوز از شورای گسترش و برنامهریزی آموزش عالی از سال ۱۳۹۰، موفق به پذیرش دانشجوی دکتری پژوهشمحور در سه رشتهٔ کتابداری و اطلاعرسانی، مدیریت فناوری اطلاعات و مهندسی فناوری اطلاعات شده است.
گروه ارزیابی
دربارهٔ گروه ارزیابی
مأموریت اصلی این گروه «تدوین استانداردها و ارزیابی فعالیتهای پژوهشگاه و تولید اطلاعات لازم برای بهبود و روزآمدسازی آنها» است.
فعالیتها:
فعالیتهای این دفتر شامل موارد زیر است:
- استقرار نظام ارزیابی پژوهشگاه و مدیریت آن؛
- گردآوری فعالیتهای پژوهشی و آموزشی پژوهشگاه؛
- پردازش دادهها و ارائه گزارشهای عملکردی از فعالیتهای پژوهشگاه؛
- ارائه گزارشهای منظم و مدون توصیفی و تحلیلی از فعالیتهای پژوهشگاه؛
- مشارکت در تدوین برنامهها، راهبردها، استانداردها، خطمشیها و دستورالعملهای موردنیاز؛
- تهیه برنامه عملیاتی برنامه راهبردی مرتبط با فعالیتهای پژوهشی و آموزشی پژوهشگاه و کمک در اجرای برنامهها؛
- ارزیابی میزان تحقق اهداف برنامه راهبردی پژوهشگاه در حوزهٔ پژوهشی و آموزشی؛
- مشارکت در تدوین اولویتهای پژوهشی پژوهشگاه.
مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران
دربارهٔ مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران
«فراهم آوری، سازماندهی، ذخیره، حفظ، بازیابی، تحلیل و اشاعهٔ اطلاعات و مدارک علمی و فناوری کشور و اطلاعات پشتیبان آنها در سطح ملی و بینالمللی»، «مدیریت تأمین و دسترسی پژوهشگران کشور به مدارک اطلاعات علم و فناوری خارج از کشور» و «پشتیبانی و مدیریت سامانهٔ ملی مدیریت اطلاعات علم و فناوری»، ماموریتهای اصلی مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران را تشکیل میدهد.
مرکز دارای سه بخش مدیریت سازماندهی و تحلیل اطلاعات، مدیریت حفظ و اشاعهٔ اطلاعات و گروه ارتباطات و فراهمآوری است.
مدیریت حفظ و اشاعهٔ اطلاعات
دربارهٔ مدیریت حفظ و اشاعهٔ اطلاعات
چند مأموریت اصلی برای مدیریت حفظ و اشاعهٔ اطلاعات تعریف شده است:
» نگهداری و حفظ اطلاعات و مدارک علم و فناوری ورودی به پژوهشگاه و سازماندهیشده در پژوهشگاه؛
» بازیابی و اشاعه اطلاعات و مدارک سازماندهی شده؛
» ایجاد دسترسی کاربران به اصل مدارک؛
» اشاعهٔ اطلاعات و تحویل نسخههای تکثیرشدهٔ مدارک در قالبها و از روشهای ممکن متناسب با زیرساختهای اطلاعاتی و ارتباطی کشور و نیاز کاربران.
این مدیریت بخشی از مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران است.
گروه ارتباطات و فراهمآوری
دربارهٔ گروه ارتباطات و فراهمآوری
ماموریتهای اصلی گروه ارتباطات و فراهمآوری را «فراهمآوری اطلاعات و مدارک علم و فناوری» و «ثبت اطلاعات علم و فناوری کشور» تشکیل میدهد.
این گروه بخشی از مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران است.
مدیریت سازماندهی و تحلیل اطلاعات
دربارهٔ مدیریت سازماندهی و تحلیل اطلاعات
مدیریت سازماندهی و تحلیل اطلاعات که یکی از بخشهای زیرمجموعهٔ مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران است، سه مأموریت به عهده دارد:
- سازماندهی اطلاعات و مدارک علم و فناوری ورودی به پژوهشگاه؛
- تحلیل دورهای و استاندارد اطلاعات و مدارک علمی و فنی سازماندهیشده در پژوهشگاه با ترکیب دیگر منابع اطلاعات مرتبط؛
- آمادهسازی مدارک و اطلاعات سازماندهی و تحلیلشده برای اشاعه.