توسعه سیستم تولید واکسن های mRNA
واکسن های mRNA
برای تحریک پاسخ ایمنی، بسیاری از واکسن ها میکروب ضعیف یا غیرفعال را وارد بدن می کنند ولی mRNA که نوع جدیدی از واکسن ها برای محافظت در برابر بیماری های عفونی هستند، به سلولها می آموزند که چگونه پروتئینی بسازند که باعث ایجاد پاسخ ایمنی در داخل بدن شود. این پاسخ ایمنی، که آنتی بادی تولید می کند، همان چیزی است که در صورت ورود ویروس واقعی به بدن، ما را از ابتلا محافظت می کند و شاید پربحث ترین مثال آن در ماه های اخیر، واکسن های کرونا باشند که از این فناوری بهره می برند. حالا گروهی از محققان یکی از شرکت های فناور به سفارش یکی از شرکت های دانش بنیان، سامانه ای را برای ساخت واکسن های مبتنی بر mRNA عرضه کرده اند که به گفته آنها با دستیابی به این دانش، ایران دومین کشور سازنده این دستگاه در دنیا محسوب می شود.
تعریف فناوری ریز سیال یا میکروفلوئیدیک شامل بررسی رفتار، کنترل دقیق و نگهداری از سیالات حاوی سلول است. این فناوری در سالیان اخیر به ویژه در بین کشورهای در حال توسعه به محبوبیت بالایی دست یافته است؛ چون قادر است ابزاری برای مطالعه و طراحی حرکت و بررسی مقادیر بسیار کوچکی از سیالات گردد. شاید یکی از مهمترین کاربردهای این فناوری تولید نانو حامل ها باشد که با بارگذاری دارو در این نانو حامل های لیپیدی، لیپوزومی و پلیمری می‌توان عملیات دارو رسانی در بدن را به صورت هدفمند و با دقت بالا به نتیجه رساند. مجموع این نکات نشان می دهد که کار این شرکت در تولید این محصول تا چه اندازه می تواند برای کشور نتایج مثبت به دنبال داشته باشد.
ویژگی های محصول
سید علی موسوی شائق، مدیر عامل این شرکت و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، با اشاره به طراحی و ساخت سامانه میکروفلوئیدیک تولید نانو دارو، گفت: «این دستگاه برای ساخت انواع نانو داروها و نانو واکسن ها طراحی و ساخته شده است، به این ترتیب که می توان داروهای مختلف را با ساختار نانویی با استفاده از این دستگاه تولید کرد. طراحی و ساخت این دستگاه بنا بر نیاز یکی از شرکت های دانش بنیان کشور که در زمینه تولید واکسن بر مبنایmRNA فعال بود، صورت گرفت و از سوی دیگر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از ساخت این دستگاه حمایت کرد و ما توانستیم سامانه میکروفلوئیدیک را به تولید برسانیم.»
موسوی کاربرد دیگر این سامانه را در تولید نانو داروها دانست و خاطر نشان کرد: «عملکرد این دستگاه بر اساس یک تراشه میکروفلوئیدیک یا ریز سیال است، به این ترتیب که فرمولاسیون دارویی که شامل دو محلول است، در داخل یک تراشه که کانال های بسیار ریزی در داخل آن قرار دارد، با سرعت بسیار بالا با یکدیگر مخلوط می شوند. وقتی نانو ذرات در حال تشکیل شدن هستند، این سامانه می تواند مولکول دارو یا واکسن را در خود به دام بیندازد و به این صورت نانو ذرات حاوی دارو و یا واکسن را به تولید برساند.»
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تنها سازنده دیگر این سامانه در دنیا را کشور کانادا دانست و لذا با دستیابی به این دانش فنی، ایران دومین سازنده این دستگاه در دنیا به شمار می رود.