صندوق پژوهش و فناوری صنعت برق و انرژی
درباره صندوق
معرفی صندوق
صندوق پژوهش و فناوری صنعت برق و انرژی با هدف کمک به توسعه و ارتقای پژوهش و فناوری در صنعت برق کشور بعنوان یکی از کلیدی‌ترین حوزه‌های دارای رشد مستمر در فناوری، و در راستای ماده ۱۰۰ قانون سوم و ماده ۴۵ قانون چهارم و بند الف ماده ۱۷ قانون پنجم برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران تشکیل گردیده که مأموریت اصلی آن گسترش پژوهشهای انجام یافته با محوریت بخش خصوصی و تعاونی و بطور کلی تسهیل و گسترش فعالیتهای بخش غیر دولتی درعرصه های تحقیقات و انتقال و جذب دانش فنی در صنعت برق ایران است.
آرمان
“پیشرو در زمینه سازی و تسهیل اقتصادی جهت توسعه فناوریهای صنعت برق”
مأموریت
- تأمین سرمایه ریسک پذیر و مشارکت و سرمایه گذاری در طرحهای پژوهشی و فناوری غیر دولتی از جمله تجهیزات پژوهشی و فناوری همانند امکانات نمونه سازی و آزمون
- مشارکت و سرمایه گذاری در شرکتهایداخلی فعال در سرمایه گذاری در امور طراحی و ساخت تولیدات و تجهیزات تولید، انتقال و توزیع برق کشور
- اعطای تسهیلات اعتباری یا تخصیص یارانه سود به اشخاص حقیقی و حقوقی غیر دولتی برای اجرای طرحهای پژوهشی و فناوری و اجرای مرحله تولید نیمه صنعتی و صنعتی
- پوشش ریسک تجاری سازی محصول یا خدمات منتج از پژوهش و فناوری صنعت برق
لزوم ایجاد صندوق
لزوم ایجاد صندوقهای پژوهش و فناوری را می‌توان بصورت ذیل عنوان نمود:
- عدم تمایل نهادهای مالی سنتی (بانک‌ها) برای سرمایه گذاری در فناوریهای نو و ریسک پذیر
- جبران خلأ ناشی از فقدان ادبیات مشترک بین بانک‌ها و محققان و نوآوران خصوصاً مسائل مربوط به دانش فنی
- ایجاد کسب و کارهای جدید در حوزه‌های مختلف فناوریهای پیشرفته
- راهبری تخصصی پروژه‌های دانش بنیان تا تجاری سازی یافته‌های پژوهشی
- ارائه مشاوره مالی و سرمایه گذاری جهت تشویق سرمایه گذاران در حوزه فناوریهای نوین
- ارائه ابزارهای مناسب برای کمک به ترویج فناوریهای نوین با ایجاد و توسعه بنگاه‌های دانش بنیان
- کاهش ریسک و تشویق سایر نهادهای مالی برای سرمایه گذاری در حوزه فناوریهای نوین
هدف از تأسیس صندوق:
هدف صندوق عبارت است از حمایت از فعالیتهای محققان و طرحهای تحقیقاتی بخش غیردولتی صنعت برق ایران و اعطای تسهیلات اعتباری یا تخصیص یارانه سود به اشخاص حقیقی و حقوقی غیر دولتی به منظور:
- اجرای طرحهای پژوهشی و فناوری
- اجرای مرحله تولید نیمه صنعتی طرحهای به نتیجه رسیده پژوهشی و فناوری
- تدوین دانش فنی حاصل از تحقیقات و انتقال نتایج تحقیقات به مرحله تولید
- تأمین سرمایه ریسک پذیر و مشارکت و سرمایه گذاری در طرحهای پژوهشی و فناوری
- مشارکت و سرمایه گذاری در شرکتهای داخلی فعال در سرمایه گذاری در امور طراحی و ساخت تجهیزات تولید، انتقال و توزیع نیروی برق کشور
- تضمین پرداخت به موقع تعهدات و اقساط طرحهای پژوهشی و فناوری در مقاطع تعیین شده در قرارداد
- صدور ضمانتنامه های مورد نیاز مؤسسات پژوهشی و فناوری بخش غیردولتی برای اجرای طرحهای پژوهشی و فناوری در قبال اخذ ضمانت‌های لازم از محقق
اساسنامه
قوانین مرتبط با صندوق
ماده ۱۰۰- قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی
به منظور ایجاد زمینه‌های مشارکت و سرمایه گذاری بخش غیر دولتی و حمایت کمی وکیفی از فعالیتهای پژوهشی وفن آوری، بالاخص پژوهش‌ها وفن آوری های کاربردی توسعه‌ای، دولت مجاز است در تأسیس صندوقهای غیردولتی مشارکت کند و موظف به تقویت صندوقهای دولتی موجود می‌باشد و باید ترتیبی اتخاذ کندکه امکان استفاده این صندوق‌ها از یارانه سود تسهیلات مالی طی سالهای اجرای برنامه فراهم شود. اساسنامه صندوق جدید التاسیس و آئین نامه نحوه مشارکت بخش دولتی، نظام بانکی و بخش غیردولتی درتامین منابع مورد نیاز آن، جایگاه سازمانی، اهداف و وظایف این صندوق‌ها به پیشنهاد مشترک سازمان برنامه و بودجه و سازمان امور اداری و استخدامی کشور و وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری حداکثر ظرف یک سال از تصویب این قانون به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.
ماده ۴۵- قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی
دولت موظف است، به منظور گسترش بازار محصولات دانایی‌محور و دانش‌بنیان، تجاری‌سازی دستاوردهای پژوهشی و نوآوری و گسترش نقش بخش خصوصی و تعاونی در این قلمرو، اقدام‌های ذیل را به انجام برساند: الف: طراحی و استقرار کامل نظام جامع حقوق مالکیت معنوی، ملّی و بین‌المللی و پیش‌بینی ساختارهای اجرایی لازم. ب: تأمین و پرداخت بخشی از هزینه‌های ثبت جواز امتیاز علمی PATENT در سطح بین‌المللی و خرید جوازهای امتیاز علمی ثبت شده داخلی، توسط تولید کنندگان. ج: اتخاذ تدابیر لازم جهت بیمه قراردادهای پژوهشی، فنی و فعالیتهای تولیدی و خدماتی که بر اساس دستاوردها و نتایج یافته‌های پژوهشی داخلی انجام می‌گیرد. د: حمایت از کلیه پژوهشهای سفارشی (دارای متقاضی) از طریق پیش‌بینی اعتبار در بودجه سنواتی، مشروط به اینکه حداقل چهل درصد (۴۰%) از هزینه‌های آن را، کارفرما تأمین و تعهد کرده باشد. هـ: توسعه ساختارها و زیربناهای لازم، برای رشد فعالیتهای دانایی‌محور در بخش دولتی و خصوصی، به‌ویژه ایجاد و گسترش پارکها و مراکز رشد علم و فناوری. و: اقدام برای اصلاح قوانین و مقررات و ایجاد تسهیلات لازم، جهت ارجاع کار و عقد قرارداد فعالیتهای پژوهشی و فنی دولت با بخش خصوصی و تعاونی و حمایت از ورود بخش خصوصی و تعاونی به بازارهای بین‌المللی در قلمرو دانش و فناوری. ز: اتخاذ تدابیر و راهکارهای لازم، جهت حمایت مالی مستقیم از مراکز و شرکتهای کوچک و متوسط بخش خصوصی و تعاونی برای انجام تحقیقات توسعه‌ای که منجر به ابداع، اختراع و ارتقای محصولات و روشها می‌شود. ح: کمک به تأسیس و توسعه صندوقهای غیر دولتی پژوهش و فناوری. ط: پیش‌بینی تمهیدات و سازوکارهای لازم به منظور ارزشگذاری و مبادله محصولات نامشهود دانایی‌محور.
ماده ۱۷- قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی
دولت مجاز است به منظور توسعه و انتشار فناوری و حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان اقدامات زیر را انجام دهد: الف ـ حمایت مالی از پژوهشهای تقاضا محور مشترک با دانشگاه‌ها مؤسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری و حوزه‌های علمیه در موارد ناظر به حل مشکلات موجود کشور مشروط به این که حداقل پنجاه درصد (۵۰%) از هزینه‌های آن را کارفرمای غیردولتی تأمین و تعهد کرده باشد.
قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور
مجوزها
مجوز بانک مرکزی
خدمات صندوق
خدمات
سرمایه گذاری ریسک پذیر (جسورانه VC)
یکی از روشهای مطلوب حمایت از کارآفرینان، مخترعان، مبتکران و صاحبان آینده، مشارکت در تجاری سازی طرح با صاحبان طرح بوده که ضمن حفظ مالکیت فکری طرح، صاحب طرح نیز در موفقیت یا شکست آن شریک می‌گردد. در این روش مشکلات و موانع پیشرفت طرح با همکاری و مشارکت شرکا برطرف خواهد شد و در نهایت سرمایه گذار خطرپذیر پس از به نتیجه رسیدن طرح، سهام الشرکه خود را از طریق مکانیسمی به صاحب ایده واگذار می‌نماید. صندوق با بهره مندی از تجربیات و ارتباطات صاحبان سهام خود به عنوان یک سرمایه گذار خطرپذیر، کارآفرینان را در جهت تجاری سازی یافته‌های پژوهشی ایشان یاری می‌نماید
صدور ضمانت نامه
صندوق به عنوان ارائه کننده متنوع‌ترین خدمات مالی در تجاری سازی فناوری در کشور، ضمن دارابودن اختیارات قانونی و مجوز صدور ضمانت نامه بانکی (بر مبنای اساسنامه و مجوز بانک مرکزی)، آمادگی دارد ضمن بهره مندی از توانمندی شرکتهای مشاوره‌ای متخصص در حوزه‌های متنوع دانش بنیان، ضمانت نامه‌هایی را مطابق با شرایط ویژه شرکتهای دانش بنیان و … سراسر کشور صادر نماید.
ضمانت نامه قرارداد یا سندی است که به موجب آن صادرکننده (ضامن) حسب درخواست متقاضی (مضمون عنه) تعهد می‌نماید بدون هیچگونه قید و شرط، عندالمطالبه یا در سررسید معین، مبلع معینی وجه نقد از بابت موضوع خاصی که مربوط به مضمون عنه است به ذینفع (مضمون له) یا به حواله کرد او پرداخت نماید. (منظور از موضوع خاص در تعریف فوق موضوع ضمانت نامه است).
اقدامات لازم جهت صدور ضمانتنامه
- پذیرش اولیه مطابق با قوانین صندوق
- ارسال درخواست صدرور ضمانتنامه (فرم درخواست ضمانتنامه)
- تکمیل مدارک لازم (فهرست مدارک لازم)
- عقد قرارداد
کارگزاری و عاملیت نهادها
به جهت جایگاه قانونی صندوق و بر اساس ماده ۱۰۰ قانون برنامه سوم توسعه و همچنین ماده ۴۵ برنامه چهارم توسعه، صندوق می‌تواند در راستای رفع نیازهای پژوهشی و فناوریهای مورد نظر دستگاه‌های اجرایی، در کلیه حمایت‌های مالی دولت از اشخاص حقیقی و حقوقی (که از طریق ساختارهای دولتی مشکل بوده یا قابل انجام نمی‌باشد)، به عنوان بازوی مالی عمل نماید.
بخشی از خدمات قابل ارائه به دستگاه‌های اجرایی
(عاملیت اعطای وام، تسهیلات و کمک‌های بلاعوض دستگاه اجرایی به اشخاص حقیقی و حقوقی
((مشارکت در عاملیت و مدیریت وجوه اداره شده دستگاه اجرایی) طبق ماده ۶ آیین نامه اجرایی ماده ۱۰۰
(کارگزاری منابع مالی دستگاه اجرایی در حوزه‌هایی همچون اشتغال فارغ التحصیلان و کارآفرینی
(امکان سنجی، ارزیابی و ارزشگذاری تخصصی طرحهای ورودی بر اساس روشهای علمی و معیارهای دستگاه اجرایی
(نظارت تخصصی بر اجرای طرحها و پروژه‌های مورد حمایت
(لیزینگ محصولات دانش بنیان برای توسعه بازار شرکتهای دانش بنیان
(ایجاد و راهبری شرکتهای جدیدالتاسیس جهت اشتغال فارغ التحصیلان با رویکرد سرمایه گذاری ریسک پذیر
(انتقال فناوری با بهره مندی از تجربیات تیم اجرایی حرفه‌ای انتقال تکنولوژی و نهادهای همکار از جمله شرکتهای دانش بنیان و اساتید دانشگاهی
تضمین پرداخت اقساط پژوهشی
یکی از مشکلات کلیدی مجریان طرحهای پژوهشی تأخیر در پرداخت اقساط طرحهای پژوهشی می‌باشد. صندوق در راستای رسالت خود مبنی بر حمایت و پشتیبانی از توسعه تحقیقات دانش بنیان، یکی از فعالیتهای خود را تضمین پرداخت اقساط قراردادهای پژوهشی تعریف نموده است. در این خدمت، صندوق با ورود به قراردادهای معرفی شده از سوی نهادها یا مجریان پژوهشی، می‌تواند پرداخت به هنگام اقساط قراردادهای پژوهشی را با تأیید پیشرفت از کارفرمای قرارداد در قبال اخذ کارمزد مشخصی تضمین نماید.
ارائه مشاوره‌های مالی، حقوقی و فنی در طرحها
امکان سنجی و بررسی مالی و اقتصادی و تهیه گزارش توجیهی به عنوان یکی از پیش نیازهای ضروری فرآیند تأمین مالی طرحها و پروژه‌ها محسوب می‌گردد که مورد درخواست سازمانها و نهادهای مالی می‌باشد. صندوق با توجه به اولویتها و اهداف کارفرما در مورد طرحها و پروژه‌هایی که نیازمند تأمین منابع مالی می‌باشند، با شرکتهای همکار و یا سرمایه گذار، ارزیابی و امکان سنجی تخصصی طرحهای دانش بنیان را به عنوان حوزه تخصصی خود در جهت تعیین سطح فناوری بکارگرفته شده در طرح، جایگاه فناوری در چرخه عمر آن، میزان تخصص و تجربه متقاضی و…. انجام می‌دهد.
بیمه و تضمین طرحها
گارانتی: در واقع قرارداد یا تعهدی است که سازنده کالا متعهد می‌گردد چنانچه آن کالا در مدت زمان معین که در برگه گارانتی نیز قید گردیده دچار نقص یا ایرادی گردد بدون اخذ وجهی آنرا تعمیر کند (بدون گرفتن اجرت تعمیر و هزینه قطعات) و در صورتی که ایراد وارده اساسی باشد با دستگاه جدید تعویض نماید.
تضمین گارانتی: تضمین گارانتی از جمله خدماتی است که در سایر کشورها بمنظور کمک به تجاری سازی و ایجاد اطمینان از عملکرد صحیح محصولات، قابل ارائه به فناوران می‌باشد که می‌توان آن را یکی از حلقه‌های مفقوده در تجاری سازی محصولات شرکتهای دانش‌بنیان در کشور دانست. در این روش تولیدکنندگان با استفاده از تضمین‌گارانتی محصول می‌توانند صحت عملکرد محصول (کیفیت فناوری) و مسئولیت‌های ناشی از محصول (فناوری) خود را تضمین نمایند و خریداران این‌گونه محصولات می‌توانند در صورت بروز خسارت احتمالی، آن را از محل این تضمین جبران نمایند.
تخصیص خطوط اعتباری توسعه پژوهش
برخی شرکتهای تولیدی، به منظور استفاده حداکثری از واحد تحقیق و توسعه خود، خواستار دسترسی به نقدینگی هستند. این نقدینگی که در طرحهای پژوهشی صرف می‌شود، تأثیر مناسبی بر توسعه محصولات، عملکرد شرکت و در نهایت سودآوری شرکت خواهد داشت. به منظور تأمین این نقدینگی، صندوق اقدام به ارائه خطوط اعتباری توسعه پژوهشهای کاربردی به مؤسسات و شرکت‌ها اقدام خواهد نمود. در این راستا صندوق بنابر توافقات و تا چند برابر منابعی که در اختیار آن قرار می‌گیرد اعتبار عقد قرارداد و انجام طرح پژوهشی به شکل تسهیلات ارزان قیمت به متقاضی می‌دهد که به موجب آن دسترسی واحد تحقیق و توسعه متقاضی به نقدینگی جهت انجام پژوهش، بسیار آسان‌تر خواهد شد.
سایر عقود کاربردی برای حمایت
مشارکت مدنی
به منظور مشارکت در سود و زیان طرحهای پژوهش و فناوری شرکتهای دانش بنیان، صندوق می‌تواند با رعایت موارد ذیل در صورت وجود تقاضا مبادرت به انعقاد قرارداد مشارکت مدنی نماید.
تعریف مشارکت مدنی: مشارکت مدنی عبارت است از درآمیختن سهام الشرکه نقدی و یا قیر نقدی متعل به اشخاص حقیقی یا حقوقی متعدد، به نحو مشاع، به منظور انتفاع.
مشارکت حقوقی
قراردادی است که طی آن صندوق قسمتی از سرمایه شرکتهای سهامی جدید را تأمین و یا قسمتی از سهام شرکتهای سهامی موجود را خریداری نموده و از سود آنها شریک می‌شود.
مضاربه
به منظور ایجاد تسهیلات لازم جهت گسترش امور بازرگانی (خرید و فروش کالا)، صندوق می‌تواند در صورت وجود تقاضا مبادرت به انعقاد قرارداد مضاربه نماید. تعریف مضاربه: مضاربه عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین (مالک) عهده دار تأمین سرمایه (نقدی) می‌گردد با قید اینکه طرف دیگر (عامل) با آن تجارت کرده و در سود حاصله هر دو طرف شریک باشند.
خرید و فروش اقساطی
به منظور ایجاد تسهیلات جهت تأمین نیاز واحدهای تولیدی و خدماتی صندوق می‌تواند نسبت به انجام معاملات خرید و فروش اقساطی اقدام نماید. تعریف: فروش اقساطی عبارت است از واگذاری عین به بهای معلوم به غیر به ترتیبی که تمام یا قسمتی از بهای مزبور به اقساط مساوی یا غیر مساوی در سررسیدهای معینه دریافت گردد.
خرید تضمینی
منظور از خرید تضمینی یا معامله سلف، پیش خرید نقدی محصولات تولیدی به قیمت معین می‌باشد، لذا صندوق می‌تواند جهت ایجاد تسهیلات لازم برای تأمین سرمایه در گردش واحدهای دانش بنیان، اعم از اینکه مالکیت این واحدها متعلق به شخص حقیقی یا حقوقی باشد منحصراً بنا به درخواست این گونه واحدها مبادرت به پیش خرید محصولات تولیدی آنها بنماید.
لیزینگ محصولات دانش بنیان
لیزینگ نوع خاصی از عملیات مالی است که در فارسی بهترین معنی برای آن، اجاره اعتباری می‌باشد. در واقع، لیزینگ یک رشته فعالیت اعتباری کاملاً تخصصی مبتنی بر روش اجاره است که در آن نوعی قرارداد با توافق میان دو نفر یا بیشتر از اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور بهره برداری از عین یا منفعت کالای سرمایه‌ای یا مصرفی با دوام که از قابلیت اجاره برخوردار باشد، منعقد می‌گردد. لذا روش لیزینگ، مجموعه‌ای از مبادلات اقتصادی مشتمل بر خرید، اجاره و در نهایت، فروش (تملیک) را در برمیگیرد. این قرارداد بین شرکت لیزینگ به عنوان مالک یا موجر و متقاضی یا استفاده کننده ازتسهیلات، به عنوان مستأجرمنعقد می‌گردد.