پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
درباره پژوهشگاه
تاریخچه
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در سال ۱۳۶۰ با تصویب هیأت دولت، ۱۲ مؤسسه که هر کدام به گونهای در رشتههای مختلف، فعالیت پژوهشی داشتند، با هم ادغام شدند و سازمانی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی، تحت عنوان «مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی» تأسیس و آغاز به کار کرد.
مؤسسههای ادغام شده عبارت بودن از: انجمن حکمت و فلسفه ایران؛ بنیاد شاهنامه فردوسی؛ بنیاد فرهنگ ایران؛ بنیاد فرهنگ و هنر ایران؛ پژوهشکده علوم ارتباطی و توسعه ایران؛ پژوهشگاه علوم انسانی؛ فرهنگستان ادب و هنر ایران؛ فرهنگستان زبان ایران؛ فرهنگستان علوم ایران؛ مرکز اسناد فرهنگی آسیا؛ مرکز ایرانی تحقیقات خارجی؛ مرکز ایرانی مطالعه فرهنگها
مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی در سال ۱۳۶۹، پس از تغییر سازمان و تشکلات آن، از سوی «شورای گسترش آموزش عالی» عنوان پژوهشگاه گرفت و تشکیلات سازمانی آن در خرداد ماه سال ۱۳۷۲ به تصویب نهایی سازمان امور اداری و استخدامی کشور رسید. در سال ۱۳۷۳، شورای عالی پژوهشگاه به منظور تأکید بر گرایش علوم انسانی در تحقیقات پژوهشگاه، عنوان «پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی» را برای این نهاد برگزید که از تصویب شورای عالی گسترش آموزش عالی نیز گذشت.
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، مؤسسهای پژوهشی است که به طور عمده وظیفه تحقیق در علوم انسانی (ادبیات، تاریخ، فلسفه و علوم حکمی، ادیان و معارف دینی، عرفان، زبان شناسی، علوم اجتماعی، اقتصاد تطبیقی، علوم سیاسی و …) و همچنین مطالعه فرهنگهای مختلف بشری را به عهده دارد.
در حال حاضر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بزرگترین نهاد پژوهشی کشور است که در زمینه علوم انسانی و بررسی شناخت فرهنگ دیرپای اسلامی – ایرانی پژوهش میکند. پژوهشگران و اعضای این مؤسسه علمی و پژوهشی که میراث داران فرهنگ و علم و تمدن کهن اسلامی – ایرانی به شمار میآیند، فریضه خویش میدانند که طبق موازین عقل و به دور از احساسات تفخر آمیز، همت به کار دارند تا میراث گذشتگان را پاس بدارند و با کوشش و تحقیق مجدانه بر غنای آن بیفزایند و این همه را چرا راه آینده سازند. باشد که خواب نوشین بامداد رحیل به بیداری سحرگاهی، بلکه قافله سالاری دوباره جامعه اسلامیمان در کاروان معرفت و علم بشری بینجامد.
اهداف و وظایف پژوهشگاه
پژوهش و تحقیق و تتبع در تمامی حوزههای علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و کمک به توسعه بیشتر علوم انسانی در کشور از جمله اهداف و وظایف اصلی این پژوهشگاه به شمار میرود. هم اکنون مأموریتها و چشم اندازهای آتی پژوهشگاه با توجه به مقتضیات جوامع امروزی در حال تغییر و تحول اساسی است که بر اساس آن امید میرود این پژوهشگاه بتواند در تغییر و تحولات اساسی در حوزه علوم انسانی نقشی مهم ایفا نماید. با این حال با توجه به وضعیت فعلی اهم وظایف بخشهای مختلف پژوهشگاه را میتوان در دو مورد زیر خلاصه کرد. اولین وظیفه اصلی پژوهشگاه انجام پژوهش در حوزه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است و «معاونت پژوهشی و تحصیلات تکمیلی» وظیفه اداره پژوهشهای علمی، نظارت بر حسن اجرای طرحهای پژوهشی و پیگیری انتشار آنها را زیر نظر ریاست پژوهشگاه بر عهده دارد.
دومین وظیفه نیز به آموزش نیروی انسانی مجرب و تعلیم دانشجویان و تربیت پژوهشگران در حوزههای مختلف علوم انسانی ارتباط دارد؛ که از طریق بخش تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه انجام میشود.
پژوهشکدهها و گروههای پژوهشی
پژوهشکدهها وظیفه برنامهریزی، هماهنگی، نظارت، هدایت، حمایت و اجرای طرحهای پژوهشی را در چهارچوب مقررات و سیاستهای پژوهشگاه بر عهده دارند. هم اکنون ۱۱ پژوهشکده در رشتههای مختلف به پژوهش در حوزههای تخصصی مشغول هستند. این پژوهشکدهها عبارتند از:
- پژوهشکده زبان و ادبیات (گروههای پژوهشی: بنیادین، ادبی در موضوعات مختلف، تحقیقات میان رشتهای، ترجمه، ادبیات و کاربردهای اجتماعی)
- پژوهشکده تاریخ ایران (گروههای پژوهشی: تاریخ اقتصادی ایران، تاریخ اجتماعی ایران، تاریخ فرهنگی، تاریخ سیاسی ایران، تاریخ ایران فرهنگی)
- پژوهشکده مطالعات تطبیقی اقتصاد و مدیریت (گروههای پژوهشی: اندیشههای اقتصادی، اقتصاد تطبیقی، نظامهای اقتصادی، مدیریت راهبردی، دانش و پژوهش، مدیریت فرهنگی)
- پژوهشکده مطالعات اجتماعی (گروههای پژوهشی: جامعهشناسی نظری ـ فرهنگی، بررسی مسائل اجتماعی و روانشناختی ایران، جامعه شناسی تاریخی ایران، فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، مطالعات توسعه، امنیت و جامعه، مطالعات زنان)
- پژوهشکده زبان شناسی (گروههای پژوهشی: حوزه نظری، حوزه کاربردی، حوزه میان رشتهای)
- پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات (گروههای پژوهشی: مطالعات نظری سیاست، مطالعات راهبردی و کاربردی فرهنگ و ارتباطات، مطالعات بینرشتهای فرهنگ و ارتباطات)
- پژوهشکده اندیشه سیاسی، انقلاب و تمدن اسلامی (گروههای پژوهشی: مطالعات نظری سیاست، مطالعات کاربردی سیاست، روابط بینالملل، فلسفه سیاسی، نظریهپردازی انقلاب اسلامی، تمدن اسلامی)
- پژوهشکده حکمت معاصر (گروههای پژوهشی: مطالعات تطبیقی عرفان، مطالعات قرآنی و حدیث، حکمت اسلامی معاصر، فلسفه برای کودکان (فبک)، کلام و فلسفه دین)
- پژوهشکده غرب شناسی و علم پژوهی (گروههای پژوهشی: تاریخ و تمدن غرب، دین و فرهنگ غرب معاصر، آینده پژوهی، تاریخ علم و تمدن، منطق روششناسی، فلسفه علم و فناوری)
- پژوهشکده اخلاق و تربیت (گروههای پژوهشی: مطالعات بنیادنی اخلاق، مطالعات کاربردی اخلاق، فلسفه تعلیم و تربیت، علم النفس و روانشناسی)
- پژوهشکده مطالعات تطبیقی حقوق (گروههای پژوهشی: جرم شناسی و پیشگیری، حقوق رسانه، فلسفه و حقوق، خانواده، حقوق فکری و معنوی، مطالعات انتقادی حقوق بشر، حقوق و اقتصاد)
تحصیلات تکمیلی
پژوهشگاه از سال ۱۳۶۸ اقدام به برگزاری دورههای آموزشی در کنار کار اصلی پژوهشی خویش کرده است و امروزه با بیش از ۳۰ سال سابقه فعالیت در اجرای دورههای تحصیلات تکمیلی، موفق به راه اندازی ۱۲ رشته در مقطع کارشناسی ارشد و ۱۰ رشته در مقطع دکتری تخصصی شده است.
برای اولین بار در سال ۱۳۶۸ رشتههای زبان و ادبیات فارسی، تاریخ ایران دوره اسلامی و زبانشناسی همگانی در مقطع کارشناسی ارشد، راه اندازی شد. سال ۱۳۷۶ و تأسیس رشته علوم سیاسی، سرآغاز راه اندازی دورههای دکتری تخصصی در پژوهشگاه شد.
رشتههای مقطع کارشناسی: زبان و ادبیات فارسی / زبانشناسی همگانی / تاریخ ایران اسلامی / فرهنگ و زبانهای باستانی / ادیان و عرفان / فلسفه غرب / فلسفه و کلام اسلامی / زبان و ادبیات عرب / علوم اقتصادی / پژوهش علوم اجتماع / دین و رسانه / مدیریت رسانه
رشتههای مقطع دکتری: علوم سیاسی زبان شناسی همگانی / فرهنگ و زبانهای باستانی / زبان و ادبیات فارسی / فلسفه علم و فناوری. تاریخ علم دوره اسلامی / انقلاب و تمدن اسلامی / تاریخ ایران بعد از اسلام / حکمت متعالیه / فلسفه دین
در طی این ۲۵ سال ۱۱۸۴ نفر دانشجو در ۲۰ رشته مختلف علوم انسانی پذیرفته شده است. تولید دانش و انتشار بیش از ۶۰۰ اثر علمی ـ پژوهشی، پایان نامه و رساله در رشتههای تخصصی و تربیت بیش از ۷۷۰ نفر دانش آموخته و پژوهشگر از افتخارات پژوهشگاه در این حوزه هستند.
هم اکنون رویکرد اصلی تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه حرکت به سمت دورههای تحصیلات تکمیلی پژوهش محور است.
کتابخانه مرکزی
کتابخانه مرکزی در ساختمکان اصلی پژوهشگاه قرار دارد، این کتابخانه در سال ۱۳۶۱ از ادغام چندین مجموعه دیگر شکل گرفته است و هم اکنون یکی از غنیترین مجموعهها در زمینه علوم انسانی کشور را در اختیار دارد. مجموعه این کتابخانه بالغ بر ۱۰۰ هزار جلد کتاب است که حدود ۴۵ هزار جلد از کتابها به زبانهای فارسی و ترکی و حدود ۵۵ هزار جلد نیز به زبانهای انگلیسی، فرانسه، آلمانی، روسی و سایر زبانهاست. این کتابخانه همچنین دارای آرشیوی بالغ بر ۵۰ هزار نسخه از نشریات فارسی، انگلیسی و فرانسه را نیز در اختیار دارد که در قالب ۸۰۳ عنوان نشریه فارسی و ۳۸۵ عنوان نشریه ادواری انگلیسی و فرانسوی قرار دارند. همچنین بیش از ۱۰۰۰ عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد و دکتری و تعداد محدودی عکس نسخ خطی و تعدادی لوح فشرده و نقشه نیز در این کتابخانه موجود است. استفاده از منابع کتابخانه برای تمامی پژوهشگران و دانشجویان آزاد است. اعضای هیأت علمی، پژوهشگران، کارمندان و دانشجویان پژوهشگاه نیز میتوانند طبق ضوابط مصوب کتاب را امانت بگیرند. همچنین متخصصان، پژوهشگران و دانشجویان علوم انسانی سراسر کشور میتوانند از طریق خدمات مرجع الکترونیکی کتابخانه با همکاران کتابخانه در ارتباط بوده و اطلاعات خود را به دست آورند. علاوه بر کتابخانه مرکزی، کتابخانه استاد مینوی نیز از جمله بخشهای وابسته به پژوهشگاه هست که وقف شادروان استاد مجتبی مینوی است و در خیابان شریعتی قرار دارد. مجموعه این کتابخانه بالغ بر ۲۰ هزار جلد کتاب به زبانهای مختلف و در حوزه ایرانشناسی و فرهنگ است. همچنین کتابخانه مرحوم دانش پژوه که در طبقه دوم ساختمان مینوی قرار دارد بالغ بر ۴۵۰۰ عنوان کتاب به زبانهای مختلف موجود دارد. قابل ذکر است تمامی منابع موجود در این کتابخانه از طریق اینترنت قابل جستجو هستند.
انتشارات پژوهشگاه
انتشارات پژوهشگاه با هدف تولید و توزیع کتاب و انتشار آثار محققان داخل و خارج پژوهشگاه فعالیت میکند. با توجه به امکانات و تجارب موجود، امروزه ظرفیت چاپ کتاب از میزان ۲۰ عنوان به بیش از ۶۰ عنوان کتاب در سال افزایش یافته است. تاکنون بیش از ۷۰۰ عنوان کتاب در این واحد منتشر شده است. انتشارات پژوهشگاه براساس مصوبات «شورای چاپ و نشر» به انتشار آثار پژوهشگران پژوهشگاه، اعم از طرحهای مصوب داخلی و کارهای غیر موظف آنان اقدام میکند و چنانچه آثار پژوهشگران و دانشوران غیر عضو پژوهشگاه تصویب شود، به چاپ و توزیع آنها نیز اقدام میکند.
سایر مراکز و بخشها
مرکز تحقیقات امام علی (ع)
شناسایی و عرضه ابعاد اجتماعی سیره نظری و عملی امام علی (ع)، به جامعه بشری بمنظور حرکت به سوی جامعه علوی، از اهداف تأسیس این مرکز است.
ـ شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی
شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی در سال ۱۳۷۴ به منظور کمک به توسعه علوم انسانی، آگاهی مجامع علمی، برنامه ریزان آموزشی و فرهنگی، استادان و دانشجویان از کیفیت متون منتشر شده در حوزه علوم انسانی به ویژه متون درسی و کمک درسی دانشگاهی، تأسیس شد.
مرکز اسناد فرهنگی آسیا
این مرکز موظف به گردآوری، طبقه بندی و انتشار اطلاعات مربوط به اسناد و مدارک فرهنگی و تشویق و کمک به پژوهشها و بررسیهای فرهنگی ملل آسیایی و تربیت پژوهشگر در این زمینه و همچنین گسترش تفاهم فرهنگی میان ملل در سال ۱۳۵۵ در تهران تأسیس شد.
مجلات علمی پژوهشی
مجلات علمی پژوهشی متعددی توسط پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و در حوزههای مرتبط با پژوهشکدهها و گروههای پژوهشی موجود در پژوهشگاه منتشر میشوند. عنوان این مجلات علمی پژوهشی به قرار زیر است:
- نشریه پژوهش نامه انتقادی متون و برنامههای علوم انسانی: بررسی و نقد منابع، برنامههای آموزشی و پژوهشی و شیوههای اجرایی برنامههای علوم انسانی
- نشریه پژوهش نامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی: پژوهشهایی در حوزه تاریخ اجتماعی و اقتصادی در ایران
- نشریه آفاق الحضاره الاسلامیه: به زبان عربی و در زمینه پژوهش در علوم اسلام اعم از کلام، فقه و تاریخ اسلامی
- نشریه جستارهای تاریخی: پژوهشهایی در حوزه تاریخ ایران با اولویت تاریخ فرهنگی
- نشریه پژوهشهای علم و دین: پژوهش در حوزههای مطالعاتی مرتبط با علم و دین
- نشریه ادبیات پارسی معاصر: تحقیقات ادبی معاصر، پژوهش در متون نظم و نثر معاصر اعم از داستان، شعر و طنز، نظریههای ادبی و ادبیات تطبیقی در ارتباط با جهان معاصر
- نشریه منطق پژوهی: پژوهش در موضوعات منطق قدیم، منطق جدید، فلسفه منطق، منطق تطبیقی
- نشریه اقتصاد تطبیقی: مطالعات تطبیقی بین مکاتب و نظریههای مختلف اقتصادی و مطالعات بین رشتهای اقتصادی
- نشریه حکمت معاصر: پژوهش در موضوعات فلسفه، کلام و عرفان اسلامی معاصر
- نشریه کهن نامه ادب پارسی: پژوهش در متون نظم و نثر کهن، تصحیح متون، نقد و بررسی متون و نقد ادبی ادبیات پارسی
- نشریه تحقیقات تاریخ اجتماعی: پژوهش در موضوعات اجتماعی با نگاه تاریخی
- نشریه زبان شناخت: پژوهش در خصوص زبان شناسی تاریخی و همگانی
- نشریه تفکر و کودک: پژوهشهای مرتبط با فکر پروری و خلاقیت در کودکان
- نشریه غرب شناسی بنیادی: پژوهش در موضوعات اساسی فلسفه غرب
- نشریه پژوهش نامه زنان: پژوهش در محورهای سیاست، فرهنگ و اقتصاد در موضوع منزلت زن
- نشریه پژوهشنامه علوی: پژوهش در خصوص فرهنگ و معارف علوی
- نشریه جامعه پژوهی فرهنگی: پژوهش در موضوعات جامعه شناسی، انسان شناسی و روان شناسی اجتماعی با رویکرد فرهنگی
- نشریه جستارهای فلسفه دین: پژوهش در موضوعات اساسی فلسفه دین
- نشریه رسانه و فرهنگ: پژوهش در خصوص نقش رسانه در فرهنگ سازی و تأثیر و تأثر متقابل
- نشریه فلسفه علم: پژوهشهایی در فلسفه علم با تاکید بررسی مبانی نظری علم در ایران
- نشریه جستارهای سیاسی معاصر: پژوهشهای مرتبط با سیاست نظری و عملی و اندیشه سیاسی در اسلام
ریاست
هیات امنا
معرفی:
هیأت امناء پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به عنوان عالیترین رکن تصمیم گیری و سیاست گذاری کلان و ناظر بر امور اجرایی، مالی، معاملاتی، اداری، استخدامی و علمی اعضای خودمی باشد که وظایف و اختیارات آن در «قانون تشکیل هیأتهای امناء دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی» مصوب جلسات ۱۸۱ و ۱۸۳ مورخ ۹، ۱۳۶۷/۱۲/۲۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی به شرح ذیل تعیین شده است.
- تصویب آییننامه داخلی؛
- تصویب سازمان اداری پژوهشگاه؛
- بررسی و تصویب بودجه پژوهشگاه؛
- تصویب بودجه تفصیلی پژوهشگاه، تصویب حسابها و ترازنامه سالانه پژوهشگاه؛
- تصویب نحوه وصول درآمدهای اختصاصی و مصرف آن؛
- تعیین حسابرس و خزانهدار برای پژوهشگاه؛
- جلب کمکهای بخش خصوصی با رعایت ضوابط؛
- تصویب آییننامههای مالی و معاملاتی؛
- پیشنهاد فوقالعادههای اعضای هیأت علمی و غیر هیأت علمی جهت تأیید وزارت؛
- تعیین نحوه اداره واحدهای تولیدی، خدماتی، کارگاهی و بهداشت و درمانی پژوهشگاه؛
- تعیین میزان پرداخت حقالتحقیق، حقالتدریس، حقالترجمه، حقالتألیف و …؛
- بررسی گزارش مؤسسه که از طرف رئیس پژوهشگاه؛
- تصویب مقررات استخدامی اعضای هیأت علمی پژوهشگاه.
تاریخچه هیأت امناء در پژوهشگاه:
بخش اول) هیأت امناء منطقهای
از شکل گیری پژوهشگاه در دی ماه ۱۳۶۰ تا سال ۱۳۶۹ این نهاد نیز همچون همهٔ مؤسسات آموزش عالی و دانشگاهها، زیر نظر هیأت سه نفره جانشین هیات های امناء اداره میشد. به تدریج در پی اجرای قانون هیأت های امناء مصوب سال ۱۳۶۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی در قالب ۲۳ هیات امنای وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری آغاز به کار کردند.
پژوهشگاهها از ابتدای سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۴ پژوهشگاه به عضویت هیأت امنای منطقه ۴ تهران که ویژه مؤسسات پژوهشی علوم انسانی بود، در آمد.
در سال ۱۳۷۴ که هیأت امنای مؤسسات پژوهشی در قالب هیأت امنای مناطق پژوهشی ۱ و ۲ سازماندهی شد، پژوهشگاه به عضویت هیأت امناء منطقه ۲ پژوهشی در آمد و تا سال ۱۳۸۳ دبیری این نشستهای برعهده ریاست پژوهشگاه بود. دیگر اعضای این هیأت در آن زمان مرکز ملی اقیانوسشناسی، مرکز تحقیقات علمی کشور و مرکز اسناد و مدارک علمی کشور بود.
بخش دوم) هیأت امناء مستقل
در اسفند ماه ۱۳۸۳ هیأت امناء پژوهشگاه مستقل گردید و تا کنون دورههای ذیل برگزار شده است:
- دوره اول (۱۳۸۹ – ۱۳۸۳) با ۱۰ جلسه عادی و فوقالعاده و ۹۰ مصوبه
- دوره دوم (۱۳۹۲-۱۳۸۹) با ۱۰ جلسه عادی و فوقالعاده و ۶۲ مصوبه
- دوره سوم (۱۳۹۲ تا کنون) با ۶ جلسه عادی و فوقالعاده و ۹۳ مصوبه برگزار شده است.
اعضای حقوقی
- جناب آقای دکتر محمد فرهادی، وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری و رئیس هیأت امناء
- جناب آقای دکتر حسینعلی قبادی، رئیس محترم پژوهشگاه و دبیر هیأت امناء
- جناب آقای دکتر عبدالرضا باقری، مشاور وزیر و رئیس محترم مرکز هیأت های امناء و هیأت های ممیزه
- جناب آقای دکتر سید ضیاء هاشمی، معاون محترم وزیر و رئیس کمیسیون دائمی هیأت امناء
اعضای حقیقی
- جناب آقای دکتر محمد آقا نهاوندیان
- جناب آقای دکتر احمد مسجد جامعی
- سرکار خانم دکتر سیده فاطمه طباطبائی
- جناب حجت الاسلام و المسلمین آقای دکتر غلامرضا مصباحی مقدم
- جناب آقای دکتر محمد جعفر حبیب زاده
- جناب آقای دکتر ابراهیم عزیزی
دبیرخانه هیات امنا
شرح وظایف دبیرخانه هیأت امناء
هیأت امناء پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی از آغاز فعالیت خود فاقد دبیرخانه متمرکز بود که با توجه به تدوین برنامه توسعه و راهبردی پژوهشگاه، موظف به اصلاح روندهای مختلف انجام امور شد، در سومین نشست از دوره سوم هیأت امناء پژوهشگاه مورخ ۹۴/۶/۹ تأسیس «دبیرخانه هیأت امناء» به تصویب رسید.
این دبیرخانه اجرای وظایف ذیل را بر عهده دارد:
- ارتباط دائمی و مشاوره با مرکز هیأت های امنای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
- اخذ و بررسی کارشناسی دستورهای پیشنهادی برای طرح در جلسات هیأت امناء وکمیسیون دائمی و تطبیق آنها با مقررات و آیین نامههای موجود؛
- تهیه مستندات دستورهای پیشنهادی برای طرح در جلسات هیأت امناء وکمیسیون دائمی؛
- تهیه دستورجلسات و صورتجلسات هیأت امناء وکمیسیون دائمی؛
- برگزاری جلسات هیأت امناء وکمیسیون دائمی؛
- ابلاغ مصوبات به معاونتها و حوزههای مرتبط؛
- پیگیری مصوبات جلسات هیأت امناء وکمیسیون دائمی؛
- تهیه آمار و گزارشهای تحلیلی از مصوبات جلسات هیأت امناء و کمیسیون دائمی؛
- انجام سایر امور محوله از سوی مقام مافوق.
در حال حاضر، سرکار خانم شراره جواهری مسئولیت دبیرخانه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی را بر عهده دارد.
کمیسیون دائمی
به منظور کارشناسی و بررسی تخصصی موضوعات طرح شده در دستور جلسه هیأت امناء، کمیسیونی تحت عنوان «کمیسیون دائمی هیأت امناء» تشکیل میشود که نتیجه بررسی تصمیمات به همراه گزارش توجیهی لازم از سوی دبیر هیأت امناء در دستور کار هیأت امناء قرار خواهد گرفت.
اعضای کمیسیون دائمی:
اعضای حقوقی:
- جناب آقای دکتر سید ضیاء هاشمی، معاون محترم وزیر و رئیس کمیسیون دائمی هیأت امناء
- جناب آقای دکتر حسینعلی قبادی، رئیس محترم پژوهشگاه و دبیر کمیسیون دائمی
- جناب آقای دکتر سعید رضائی، نماینده محترم مرکز هیأت های امناء و هیأت های ممیزه وزارت علوم
- جناب آقای دکتر غلامرضا گرائی نژاد، رئیس محترم امور بودجه آموزشی و فرهنگی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
اعضای حقیقی:
- جناب آقای دکتر علیرضا دلیری
- جناب آقای دکتر ابوالحسن ریاضی
- جناب آقای دکتر سعید بزرگ بیگدلی
- سرکار خانم دکتر لیلی بروجردی
- جناب آقای دکتر سید سجاد علم الهدی
وظایف کمیسیون دائمی:
- بررسی کارشناسی موضوعاتی پیشنهاد شده
- بررسی بودجه تفصیلی
- بررسی ساختار تشکیلاتی
- بررسی اصلاحیههای بودجه تفصیلی
- ارزیابی گزارش عملکرد سالانه
فرآیند تبدیل وضعیت عضویت هیأت علمی در دانشگاهها وموسسات
[/vc_column_text]فرآیند جذب متقاضیان عضویت هیأت علمی در مؤسسات
شیوه نامه داخلی جذب
شیوه نامه داخلی جذب و تبدیل وضعیت دانش آموختگان دانشگاههای غیر دولتی در سه یا دو مقطع تحصیلی را اینجا مشاهده نمایید.
مصوبات
مصوبه مورخ ۱۳۹۴/۲/۲ مرکز هیات های امنا و هیات ممیزه وزارت متبوع، در خصوص تبدیل وضعیت کارشناس به هیات علمی (بند ۲-۵) از ماده ۲ را از اینجا مشاهده نمایید.
هیات ممیزه
وظایف و اختیارات «هیأت»
- رسیدگی و اظهار نظر نسبت به درخواست متقاضیان ارتقاء به مراتب استادیاری، دانشیاری، استادی؛
- ارزیابی کیفیت فعالیتهای فرهنگی، آموزشی، پژوهشی و اجرایی اعضای هیأت علمی (شناسنامه علمی)
- تأیید امتیازات لازم جهت استفاده از فرصت مطالعاتی
- بررسی وضعیت رکود علمی
- احتساب سابقه خدمت اعضای هیأت علمی.
دفتر همکاریهای علمی و بین المللی
- دفتر همکاریهای علمی و بینالمللی دفاتر مجموعه معاونت پژوهشی است که ضمن انجام امور اداری روزمره در اموری که به تعاملات پژوهشگاه با نهادهای پژوهشی، آموزشی، و اجرایی داخلی و خارجی مربوطند، طراح و پیگیر سیاستها و برنامههایی به منظور توسعه مناسبات با دانشگاهها و مراکز آموزشی و پژوهشی داخلی و خارجی و بهرهبرداری مؤثر از این مناسبات است. هدف اصلی و کلیدی دفتر عبارتست از کمک به تقویت علمی و اعتبار پژوهشگاه در عرصه داخلی و بینالمللی. این دفتر تا به حال متولی انعقاد تفاهمنامهها و قراردادهای مختلفی با نهادهای علمی و اجرایی داخل و خارج بوده است. اهم وظایف دفتر در یک دستهبندی کلی به شرح زیر میباشند:
- امور اداری: این دسته از وظایف دربرگیرنده امور اداری جاری پژوهشگاه از جمله پیگیری مسافرتهای خارجی رئیس پژوهشگاه و هیأت همراه، هماهنگ سازی فعالیتهای مربوط به گردهمآییهای علمی پژوهشگاه، پرداخت حق عضویت پژوهشگاه در نهادهای علمی داخلی و خارجی، ترجمه مدرک تحصیلی فارغ التحصیلان پژوهشگاه، و هماهنگ سازی تعاملات داخلی یا خارجی پژوهشگاه با چارچوبهای نهادی وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری میباشد.
- امور نظارتی: امور نظارتی دربرگیرنده فعالیتهایی چون مطالعه و رصد تحولات علمی-پژوهشی داخلی یا خارجی و شناسایی زمینههای بهرهبرداری پژوهشگاه از آنها و همچنین انعکاس فعالیتها و دستاوردهای علمی پژوهشگاه در عرصه داخلی و بینالمللی میباشد.
- همکاریهای داخلی: در چارچوب این دسته از وظایف، دفتر با توجه به اولویتهای پژوهشگاه زمینههای همکاری مؤثر با دانشگاهها و مراکز علمی یا اجرایی داخلی را فراهم میکند که خروجی آن به صورت تفاهمنامهها و قراردادهای همکاری بین پژوهشگاه و نهادهای داخل کشور میباشد.
- همکاریهای بینالمللی: همکاریهای بینلمللی نیز با این انگیزه انجام میگیرد که ضمن معرفی پژوهشگاه در محافل و مؤسسات علمی خارجی، از ظرفیتهای آنها برای تقویت اعتبار و جایگاه علمی پژوهشگاه بهره گرفته شود. خروجی این دسته از فعالیتها نیز به صورت تفاهمنامهها و قراردادهای همکاری بین پژوهشگاه و نهادهای خارجی میباشد.
مرکز تحقیقات امام علی (ع)
معرفی مرکز تحقیقات امام علی علیهالسلام مزین شدن سال ۷۹ به نام مبارک امیرالمؤمنین علی (ع) از سوی مقام معظم رهبری، صفای دل و شور درونی را متجلی ساخت و افراد و سازمانها در حد بضاعت خویش اقداماتی بعمل آوردند که از آن جمله برگزاری کنگره بین المللی “امام علی (ع) و عدالت، وحدت و امنیت” از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بود. لزوم استمرار بخشیدن به فضای ایجاد شده و سرور قلبی حادث شده از جمله بسترهایی بود که در روزهای پایانی کنگره، زمینه پیشنهاد تأسیس “مرکز تحقیقات امام علی علیه السلام” را فراهم آورد و در خرداد ماه سال ۱۳۸۰ ایجــاد این مرکز مورد تأیید شورای گسترش آموزش عالی قرار گرفت. اهداف مرکز: در راستای تحقق بند ۴ اصل ۳ قانون اساسی مبنی بر تقویت روح بررسی و تتبع و ابتکار در زمینههای علمی، فنی، فرهنگی و اسلامی، اهداف مرکز عبارتند از: شناسایی سیره …
کتابخانه مرکزی
پایه اولیه مجموعه کتابخانه مرکزی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در سال ۱۳۵۶ در مرکز ایرانی مطالعهٔ فرهنگها گذارده شد. این کتابخانه، در حال حاضر یکی از غنیترین کتابخانههای ایران در حوزهٔ علوم انسانی است. اما تأسیس کتابخانه، به صورت فعلی آن، در سال ۱۳۶۱ با ادغام کتابخانههای مؤسسات تحقیقاتی از جمله، فرهنگستان ادب و هنر، پژوهشکدهٔ علوم ارتباطی و توسعه ایران، بنیاد فرهنگ ایران، بنیاد شاهنامهٔ فردوسی، مرکز ایرانی مطالعهٔ فرهنگها و… شکل گرفت. این کتابخانه دارای بیش از یکصد هزار جلد کتاب به زبانهای فارسی، عربی، اردو، ترکی و زبانهای اروپایی درحوزهٔ علوم انسانی است. ادبیات فارسی، زبان شناسی، فلسفه، دین، فرهنگ و زبانهای باستانی، تاریخ ایران و تاریخ سایر کشورها و علوم اجتماعی و اقتصادی، موضوعات اصلی مجموعهٔ کتابخانه را تشکیل میدهد. تعداد کتابهای فارسی موجود در کتابخانه مرکزی ۲۵۱۴۱ عنوان و تعداد کتابهای غیرفارسی (انگلیسی، فرانسه،…)۲۹۷۷۴ عنوان و تعداد نشریات جاری موجود حدوداً ۲۰۰ عنوان و تعداد نشریات گذشته ۸۴۱ عنوان است.
مرکز اسناد فرهنگی آسیا
با بهرهگیری از یاریهای وزات علوم، تحقیقات و فناوری و در ارتباط باسازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) به منظور شناساندن میراث فرهنگی و معرفی و ترویج فرهنگ کشورهای آسیایی به یکدیگر و به جهانیان، در جهت گردآوری و طبقهبندی و انتشار اطلاعات مربوط به کلیه اسناد و مدارک فرهنگی و تشویق و کمک به پژوهشها و بررسیهای فرهنگی و هنری ملل آسیایی و همچنین گسترش تعامل علمی و فرهنگی و هنر میان کشورهای آسیای مرکزی به نام مرکز اسناد فرهنگی آسیا در تهران با نام:Asian Cultural Documentation Center For Unesco- Tehran= ACDCU گشایش یافت.
فعالیتهای این مرکز به دنبال کنفرانس وزیران فرهنگ کشورهای آسیایی در اندونزی (۱۹۷۳) و کمیسون های ملی یونسکو در آسیا در دهلی (۱۹۷۵)، در سال ۱۹۷۶ در تهران آغاز و ۳ اجلاس ۱۹۹۱ یونسکو بر ادامه فعالیتهای مرکز تأکید شد.
اهداف مرکز اسناد فرهنگی آسیا:
این مرکز برای دستیابی به اهداف خود فعالیتهای ذیل را دنبال میکند:
- ایجاد رابطه علمی با یونسکو و مؤسساتی که به نحوی در زمینه فرهنگ آسیا فعالیت دارند.
- پژوهش، بررسی و مطالعه دربارهٔ اسناد و جلوههای فرهنگ ملل آسیایی و کمک به انتشار آثار ارزشمند دانشمندان در این زمینه.
- برگزاری سخنرانیها، سمینارها، کنگرهها و نمایشگاه در زمینهٔ فرهنگ آسیا.
- کمک به تربیت پژوهشگران در موارد یاد شده.
- انتشار کتابشناسی ویژه زمینههای فرهنگی آسیا.
- دعوت از متخصصان آسیایی به منظور ایجاد و تحکیم روابط و همکاری در زمینهٔ اهداف مرکز.
- راهنمایی و کمک به پژوهشگران در زمینه پژوهشهای فرهنگی مربوط به میراث مشترک کشورهای آسیایی به نحوی که به تفاهم و صلح در آسیا کمک کند.
- تشکیل بانک اطلاعاتی به منظور گردآوری و تجزیه و تحلیل و ذخیره اطلاعات مربوط به فرهنگ آسیا
- به انجام رساندن سایر فعالیتها و کوششهایی که مرکز را به شکلی در رسیدن به اهداف خود یاری کند.
فعالیتهای مرکز اسناد فرهنگی آسیا:
این مرکز در دوران فعالیت خود موفق به اقداماتی گردیده است که اهم آن فعالیتها به شرح ذیل است:
- مطالعه و بررسی نهادهای مرتبط: به منظور بهرهگیری از فرآیند امور در سازمانها و نهادهای مرتبط و در نهایت احصای روشهایی که در احیای مرکز مؤثر باشند، ضمن مطالعه و بررسی شرح وظایف و اختیارات نهادهای ذیربط، حضوراً با مسئولیت و کارشناسان ملاقات، تا در خلال معرفی مرکز و استفاده از تجارب و راهنماییها، نحوه و توان مساعدت آنها، مورد بررسی قرار گیرد همچنین تعمیم این روند در مورد مؤسسات و سازمانهای فرامرزی به ویژه در آسیا از اولویت برنامههای آینده میباشد.
- برگزاری سمینار برنامهریزی فرهنگی آسیا در سال ۱۳۵۵
- برگزاری سمینار تخصصی شبکه اطلاع رسانی فرهنگی در آسیا و اقیانوسیه در سال ۱۳۵۷
- برگزاری نخستین نمایشگاه هنر گرافیک آسیا
- برگزاری نمایشگاه و سمینار تاریخ خط در شرق اسلامی
- فراهم آوردن موجبات برگزاری سمینار نقش فرهنگ اسلامی در شکلگیری هویت آسیائی.
- همکاریهای بینالمللی: مرکز اسناد فرهنگی آسیا در جهت همکاریهای فرهنگی و ایجاد ارتباط با کشورهای آسیایی، کشورهای آسیای میانه، با همکاریهای متقابل فرهنگی فرهنگ و هنر ملل آسیایی
- همکاری با میراث ناملموس سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری- تحت نظارت یونسکو
- مرکز ملی مطالعات جهانی شدن در آسیا
- انتشارات مرکز: در زمینهٔ فعالیتهای انتشاراتی، مرکز اسناد فرهنگی آسیا موفق به انتشار حدود ۳۹ عنوان کتاب گردیده است.
پژوهشکدهها
زبان و ادبیات
هدف تأسیس: ارتقاء سطح تحقیقات ادبی و فرهنگی در حوزه متون کهن و معاصر
اهم وظایف: با توجه به گروههای پژوهشی تعریف شده در پژوهشکده ادبیات تصحیح متون، تألیف کتب ضروری درسی و غیر درسی به منظور بالا بردن سطح علمی، انجام کارهای سنگین علمی به صورت گروهی جهت اعتلای علوم انسانی، تهیه کتب مرجع و فرهنگها
زمان تأسیس: ۱۳۶۰
پیشینه: نام قبلی پژوهشگاه مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی بود که از ادغام ۱۲ مؤسسه پژوهشی قبل از انقلاب تشکیل شد که شامل فرهنگستان زبان و ادب و انجمن فلسفه و بنیاد شاهنامه و …..
استادان و چهرههای ممتاز در تاریخ پژوهشکده: دکتر علیرضا میرزا محمد، مرحوم دکتر مهیندخت صدیقیان، دکتر تقی پورنامداریان، دکتر ابوالقاسم رادفر، مرحوم دکتر مهین علاقه، دکتر روح انگیز کراچی، دکتر عبدالحسین فرزاد، دکتر حسین نجفدری، مرحوم دکتر میردامادی، دکتر قیس آل قیس، دکتر سید حمید طبیبیان
زبان شناسی
نظر به گسترش و پیشرفت قابل ملاحظه دانش زبانشناسی نوین و اهمیت دستاوردهای نظری و کاربردی آن و باتوجه به پیشینه غنی و طولانی ادبی و زبانی ایران به عنوان یک کشور چندزبانه با تنوع گویشی بینظیر، و شناخت نیازهای پژوهشی و آموزشی جامعه در این زمینه، پژوهشکده زبانشناسی هدف اصلی خود را آموزش و تربیت زبانشناسان متخصص و پژوهشگران ورزیده و اجرای طرحهای پژوهشیِ بنیادی برای حل مسائل زبانی کشور و تقویت و گسترش زبان فارسی و ارتقاء دانش زبانشناسی در ایران قرار داده است.
طرحهای پژوهشی در دست اجرا
- تحلیل ویژگیهای نحوی کودکان مبتلا به اوتیسم و ارتباط آن با نظریه ذهن.
- استعاره در زبان شناسی شناختی (فاز یکم)(دو فاز).
- روایت فرنبغ سروش و سی پرسش پیوست آن (آوانویسی، ترجمه، واژه نامه).
- تحلیل و مقایسهٔ زبانشناختی روایتهای شفاهی دختران و پسران، تک زبانه و دوزبانهٔ ۴-۶ ساله.
- میراث ادبی مکتوب در ایران باستان.
- تولید آزوفا سینمایی ۱: رنگ خدا.
- ترجمه «فارسی گفتاری ۱» به روسی و تولید نرمافزار آن؛ مجری: احمد صفار مقدم.
- ایجاد پایگاه دادههای زبان فارسی با کامپیوتر.
- بررسی کاربردهای نوین فناوری اطلاعات در پژوهشهای زبان شناخت ایران و زبان فارسی.
- تدوین آرا و عقاید آذرکیوان و پیروان او بر اساس متون بازمانده از مکتب وی.
- پژوهشی در تعامل زبان و فرهنگ (مردم شناسی زبان).
- بررسی متن فارسی میانه دادستان دینی.
- چهار کتیبه کردیر در دوره ساسانی (حرف نویسی، آوا نویسی، ترجمه و تعلیقات).
- ارائه شیوه نامه جدید ویرایش متون فارسی در محیط رایانه.
تاریخ ایران
تاریخچه
- پژوهشکده تاریخ، هم زمان با تأسیس پژوهشگاه فعالیت خود را آغاز کرده است. این بخش، یکی از قدیمیترین قسمتهای پژوهشگاه است که پیش از انقلاب اسلامی با عنوان «انجمن تاریخ» و پس از آن با نام «گروه تاریخ» با اعضای هیئت علمی وابسته و پیوسته به صورت کاملاً منسجم مشغول به کار بوده است. انجمن تاریخ پیش از انقلاب اسلامی ایران سلسله کنگرههای تحقیقات ایرانی و مجموعه نشستهای علمی ایران شناسی را با همکاری و همیاری استادان برگزار میکرد. استادان برجستهای چون زنده یادان دکتر جهانگیر قائم مقامی، دکتر عبدالحسین نوایی، دکتر عبدالحسین زرین کوب، دکتر عباس زریاب خویی، محمدتقی دانش پژوه، مجتبی مینوی، ابراهیم پورداوود، دکتر محمدجواد مشکور، دکتر بهرام فره وشی، عباس پرویز، دکتر خانبابا بیانی، احمدخان ملک ساسانی و محمد محیط طباطبایی اعضای شورای علمی انجمن تاریخ بودند. کتابها ارزنده این استادان با تأیید شورای انجمن تاریخ چاپ شده است. کتابخانه بزرگ و غنی انجمن تاریخ، امروز بخش بزرگی از کتابهای کتابخانه پژوهشگاه را تشکیل میدهد.
- پس از انقلاب اسلامی و با ادغام دوازده مرکز تحقیقاتی و فرهنگی و تشکیل مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، انجمن تاریخ با نام گروه تاریخ به کار خود ادامه داد. گرچه شمار زیادی از استادان دار فانی را وداع گفتند، استادان بزرگی چون زنده یاد محمد اسماعیل رضوانی، احمد بیرشک، احمد تفضلی، حسین خدیو جم، دکتر اسماعیل دولتشاهی با گروه تاریخ و سپس پژوهشکده تاریخ همکاری داشتند. به دنبال آن، استادان برجستهای چون دکتر احسان اشراقی، دکتر عنایت الله رضا، دکتر اللهیار خلعتبری، دکتر شیرین بیانی، دکتر محمدتقی امامی خویی، دکتر علی اصغر مصدق رشتی به جمع استادان و مشاوران پژوهشکده تاریخ پیوستند.
فعالیتها و بخشها:
- پژوهشکده تاریخ، با هدف انجام تحقیق در تاریخ ایران از آغاز تا دوران معاصر با رویکردهای مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اداری، نظامی، اقتصادی و جغرافیایی و تدوین و نشر یافتههای محققان در این حوزهها، فعالیتهای خود را در بخشهای زیر سامان داده است؛
- بخش تاریخ ایران پیش از اسلام
- بخش تاریخ ایران دوره اسلامی
- بخش تاریخ معاصر ایران
- بخش تاریخ اجتماعی ایران
- هر یک از بخشهای پژوهشکده ملزماند که طرحهای پژوهشی گروهی یا انفرادی مصوب در شورای پژوهشکده و شورای پژوهشگاه را اجرا کنند و در زمان مقرر ارائه دهند.
- در پژوهشکده تاریخ در حوزه پژوهش با هدف تقویت و احیای هویت تاریخی، ملی و دینی ایران، طرحهای تحقیقاتی بنیادی و کاربردی و مطالعات میان رشتهای در زمینه تاریخ فرهنگی و تاریخ اجتماعی به صورت انفرادی و گروهی انجام میگیرد و در حوزه آموزش زمینه ارتقای مهارتهای پژوهشی انتقادی، تحلیلی و کاربردی تاریخ پژوهان در حوزه تاریخ ایران فراهم میآید.
- اعضای هیئت علمی پژوهشکده تاریخ، افزون بر اجرای طرحهای پژوهشی انفرادی و گروهی، در زمینه تدریس، راهنمایی، مشاوره و داوری پایان نامه دانشجویان رشته تاریخ پژوهشگاه و خارج از پژوهشگاه نیز فعالیت میکند. شرکت در همایشهای تخصصی تاریخ با ارائه مقاله و سخنرانی و عضویت در انجمن ایرانی تاریخ و انجمن ایرانی تاریخ اسلام و پژوهشگران زن تاریخ از دیگر فعالیتهای اعضای علمی و کارشناسان پژوهشکده است.
- پژوهشکده تاریخ در حال حاضر با ۶ عضو هیئت علمی، ۱ مشاور علمی، ۶ کارشناس ارشد و یک کارشناس امور پژوهشی و آموزشی مشغول به کار است.
وظایف پژوهشکده:
- وظایف پژوهشکده زیر نظر ریاست و شوراهای پژوهشکده تاریخ انجام میشود.
- شورای پژوهشی پژوهشکده بر حسب موضوع با حضور رؤسای بخشها و در صورت ضرورت با حضور استادان خارج از پژوهشگاه تشکیل میشود.
اعضای شورای پژوهشی پژوهشکده:
دکتر سید محمد رحیم ربانی زاده، رئیس پژوهشکده
دکتر پروین ترکمنی آذر، عضو پژوهشکده، رئیس بخش تاریخ ایران دوره اسلامی
دکتر شهرام یوسفیفر، رئیس بخش تاریخ اجتماعی ایران
دکتر صفورا برومند، سرپرست تاریخ ایران پیش از اسلام
جلسات شورا به طور معمول دو بار در هر ماه برگزار میشود.
وظایف شورا به شرح زیر است:
- بررسی و تصویب طرحهای پیشنهادی بخشها یا اعضای پژوهشکده تاریخ و نظارت بر اجرای آن
- بررسی طرحهای پیشنهادی دیگر مراکز تحقیقاتی، نهادها و وزارتخانهها برای همکاری مشترک با پژوهشکده و اعلام نظر درباره آنها
- بررسی تقاضاهای ارتقای مرتبه، فرصتهای مطالعاتی، مأموریتهای داخل و خارج ـ کوتاه و بلند مدت ـ بر حسب درخواست و ضرورت نیاز و اعلام نظر اولیه درباره آنها
- پیشنهاد برگزاری سمینارها، سخنرانیها، نشستها و یادوارهها و نظارت بر اجرای آنها
- برگزاری دورههای کوتاه مدت آموزشی و تحقیقی متناسب با نیازهای پژوهشی پژوهشگران
- همکاری و انعقاد تفاهم نامه با مراکز علمی، پژوهشی و آموزشی درباره تاریخ ایران بر حسب مورد
- دعوت از دانشمندان، استادان و پژوهشگران تاریخ برای همکاری با پژوهشکده یا ارائه تحقیق و سخنرانی و تبادل اطلاعات در زمینه فعالیتهای مختلف علمی پژوهشکده
- تعامل با مجامع فرهنگی-علمی و کتابخانهها و محققان خارج از ایران در پیوند با تاریخ ایران
اعضای شورای تحصیلات تکمیلی پژوهشکده:
- دکتر پروین ترکمنی آذر، عضو پژوهشکده، رئیس بخش تاریخ ایران دوره اسلامی
- دکتر شهرام یوسفیفر، رئیس بخش تاریخ اجتماعی ایران
- دکتر صفورا برومند، سرپرست بخش تاریخ ایران پیش از اسلام
- نماینده پژوهشکده در مدیریت تحصیلات تکمیلی، صفورا برومند
- جلسات شورای تحصیلات تکمیلی یک بار در هر ماه بر حسب موضوع تشکیل میشود.
وظایف آن به شرح زیر است:
- بررسی و تدوین برنامههای دوره آموزشی کارشناسی ارشد تاریخ، انتخاب استادان برای تدریس
- بررسی و تصویب عنوان پایان نامههای دانشجویان
- بررسی و تصویب طرح پایان نامههای دانشجویان
- بررسی وضع تحصیلی دانشجویان
- تمام امور مربوط به دانشجویان
نشستهای پژوهشکده تاریخ
- این شورا متشکل از کلیه همکاران پژوهشکده اعم از اعضای هیئت علمی، کارشناسان پژوهشی و فرهنگی و امور آموزشی و پژوهشی است.
وظایف شورا:
- تعامل و تبادل نظر درباره امور جاری پژوهشکده
- بررسی و نقد طرحهای در دست اجرا یا آثار تازه منتشر شده با موضوع تاریخ
- فعالیتهای پژوهشی اعضای علمی پژوهشکده تاریخ
طرحهای چاپ شده:
- مرونامه الهامه مفتاح، هایده معیری، دکتر آذرمیدخت مشایخ فریدنی، دکتر وهاب ولی، رجایی؛ مجموعه مقالات مجله بررسیهای تاریخی، شماره ۵ و ۶
- جغرافیای تاریخ بلخ و جیحون، الهامه مفتاح، ۱۳۷۶
- بلخ در دوران بنی امیه و بنی عباس، دکتر آذرمیدخت مشایخ فریدنی، ۱۳۷۶
- بلخ در جهان باستان، هایده معیری، ۱۳۷۷
- مغان در جهان باستان، هایده معیری، ۱۳۸۰
- تصحیح نسخه خطی ظفرنامه حمدالله مستوفی (بخش خوارزمشاهیان)، پروانه نیک طبع، ۱۳۸۸
- فرهنگ توصیفی باستان شناسی، هایده معیری، ۱۳۸۹
- بررسی مناسبات اقتصادی شهر و روستا در ایران دوره سلجوقی، دکتر شهرام یوسفیفر (زیر چاپ)
طرحهای در دست اجرا:
- تاریخ نگاری در ایران (از شروع دوره اسلامی تا حمله مغول)، دکتر پروین ترکمنی آذر
- رابطه حکومت و مذهب از سقوط اصفهان تا شروع حکومت قاجاریه، دکتر محمد علی فتح اللهی با همکاری فرهاد زیویار.
- فرهنگ اصطلاحات دیوانی و مفاهیم تاریخی دوره مغول تا صفویه، دکتر وهاب ولی با همکاری کارشناسان پژوهشکده تاریخ
- فرهنگ اعلام تاریخی (شخصیتها و اماکن) و اصطلاحهای دیوانی تاریخ ایران دوره اسلامی، دکتر پروین ترکمنی آذر
- تصحیح دیوان سلاطین ماضی، پروانه نیک طبع
بخش آموزش:
پژوهشکده تاریخ از سال ۱۳۶۸ در گرایش تاریخ ایران دوره اسلامی و در مقطع کارشناسی ارشد با هدف تربیت پژوهشگر دانشجو پذیرفته است. در این مقطع فعالیت آموزشی با پژوهش همراه است و پایان نامه دانشجویان با اولویتهای پژوهشی پژوهشکده تاریخ و برنامه پنج ساله پژوهشی هماهنگ میشود. در طول ۲۲ سال گذشته و برگزاری ۲۲ دوره آموزشی تعداد زیادی عنوان پایان نامه نگارش و دفاع شده است.
وظایف پژوهشکده در بخش آموزش:
- ارائه دروس با بهره گیری از روشهای نوین و الکترونیکی
- دانشجویان برای کسب تجربه علمی و عملی در پژوهش به طور مستمر زیر نظر استادان پژوهشکده هفتهای پنج ساعت پژوهش ورزی میکنند.
- برای تربیت پژوهشگر دروس روش تحقیق، پایان نامه نویسی، مقاله نویسی و… اضافه بر برنامه مصوب آموزش عالی برگزار میشود.
- پژوهشکده برای نظارت بر پایان نامههای دانشجویان و هدایت دقیق آنان، یک نفر از استادان متخصص در روش تحقیق را به عنوان مشاور پژوهشی به دانشجویان معرفی کرده است تا در تنظیم طرح پژوهشی پایان نامه خود، اعم از انتخاب موضوع، رعایت چهارچوب تحقیق و قرار دادن آن در قلمرو مشخص زمانی، مکانی و موضوعی به آنان یاری رساند. طرح پژوهشی پایان نامهها پس از تأیید استاد مشاور، در شورای پژوهشی پژوهشکده مطرح و پس از رفع اشکالات و ارائه راهنماییهای لازم، برای تصویب به شورای تحصیلات تکمیلی ارجاع داده میشود. در حال حاضر دکتر شهرام یوسفیفر، مشاور پژوهشی پژوهشکده در بخش آموزش هستند.
- دانشجویان برجسته در صورت لزوم برای همکاری با طرحهای گروهی پژوهشکده دعوت میشوند.
چشم انداز پژوهشکده در آینده:
- تبدیل پژوهشکده تاریخ به قطب پژوهشهای تاریخی بنیادین و کاربردی در سطح ملی.
- شناساندن جایگاه تاریخی ایران در سطح ملی.
- کاربردی کردن علم تاریخ با استفاده از تجربیات گذشتگان برای رفع مشکلات و معضلات جامعه ایران به منظور بهرهگیری در برنامهریزیهای کلان کشور.
- پژوهشکده تاریخ کسب مجوز برگزاری دوره دکترای تاریخ را در دست دارد.
- پژوهشکده تاریخ در آینده نزدیک طرح دکتری پژوهش محور را به مرحله اجرا درمی آورد.
نشریات تخصصی پژوهشکده تاریخ:
- مجله جستارهای تاریخی (علمی – پژوهشی)
- مجله تحقیقات تاریخ اجتماعی
پایگاههای اینترنتی پژوهشکده تاریخ:
- پایگاه تاریخ اجتماعی در مرحله راه اندازی
- پایگاه فرهنگ اعلام تاریخی در مرحله راه اندازی
مطالعات اجتماعی
پژوهشکده مطالعات اجتماعی
مطالعات اجتماعی در پژوهشگاه سابقهای طولانی دارد. از سال ۱۳۶۰ در قالب موسسهٔ تحقیقاتی «علوم ارتباطی و توسعهٔ ایران» و سپس با توجه به گسترش مطالعات اجتماعی، این حوزهٔ مطالعاتی در سال ۱۳۷۲ به پژوهشکده علوم اجتماعی، مشتمل بر ۳ بخش «جامعهشناسی»، «بررسی مسائل اجتماعی و فرهنگی» و «مطالعات توسعه» گسترش یافت و درنهایت در سال ۱۳۹۲ اعضای پژوهشکدهٔ مزبور در ۷ گروه پژوهشی شامل گروه «جامعهشناسی تاریخی ایران»، گروه «مطالعات توسعه»، گروه «بررسی مسائل اجتماعی و روانشناختی ایران»، گروه «تمدن و اندیشهٔ اسلامی»، گروه «جامعهشناسی نظری-فرهنگی»، گروه «مطالعات زنان» و گروه «جامعه و امنیت» توزیع شدند. در حال حاضر در بازسازی پژوهشکده مطالعات اجتماعی از ۷ گروه پیشگفته ۵ گروه فعال و ۲ گروه «جامعهشناسی تاریخی ایران» و «تمدن و اندیشهٔ اسلامی» پس از جذب اعضای هیئت علمی جدید، مجدداً به فعالیت خود ادامه خواهند داد.
پژوهشکدهٔ مطالعات اجتماعی دارای ۱۵ عضو هیئت علمی (یک استاد، ۸ دانشیار و ۶ استادیار)، ۲ پژوهشگر و ۶ کارشناس پژوهشی است.
فعالیتهای علمی-پژوهشی
پژوهشکدهٔ مطالعات اجتماعی دارای رویکردی میانرشتهای و طرحهای تحقیقاتی آن عمدتاً با توجه به مسئلهشناسی برگرفته از مسائل جامعه و فرهنگ ایران تدوین میشود. ازاینرو مجموعهٔ مطالعات این پژوهشکده طیف وسیعی از مسائل جامعه و فرهنگ ایران معاصر را دربر دارد. مطالعات مذکور در حوزهٔ مطالعات تجربی و نظری در خصوص شناسایی ایران معاصر میباشد و طیف گستردهای را در زمینههای گوناگون: ریشهشناسی تطور هویت ایرانی از ایران باستان تا به امروز، تحلیل مدرنیته در ایران، تاریخ فرهنگی ایران مدرن، دانشنامهٔ ایرانی امنیت، گفتمانهای سیاست فرهنگی در ایران معاصر، ویژگیهای نظام دیوانسالاری تاریخی ایران، تلقی از مفهوم عدالت و عقلانیت در نظریههای غربی، علوم انسانی و اجتماعی در ایران: چالشها و راهبردها، تبارشناسی جنسیت در سنت اسلامی، نقش همسری در زندگی مشترک، مشارکت اجتماعی زنان ایرانی در جبههٔ جنگ، تحلیل و نقادی مسئلهٔ زن، مطالعات سبک زندگی در تهران، نگاه مطهری به توسعه در ایران، مطالعهٔ اخلاق مراقبت، تطبیق دیدگاههای روانشناسی اجتماعی تعلیم و تربیت با دیدگاههای بومی در ایران، بررسی آسیبهای اجتماعی استفاده از تلفن همراه، اعتیاد، شناسایی آثار بازیهای رایانهای و بررسی آسیبهای اجتماعی در اسناد بالادستی را دربر میگیرد.
این مطالعات در راستای اهداف آکادمیک علوم اجتماعی و تقویت بنیادهای معرفتی تحقیقات تجربی از یک سو و بسط و اشاعه و فهم مفهومی از جامعه و فرهنگ ایران از سوی دیگر صورت میگیرد. این نوع مطالعات به صورت گزارشهای تحقیقاتی، کتابهای تألیفی و ترجمه و مقالات انتشار مییابد. پژوهشکدهٔ مطالعات اجتماعی طی تمام دورهٔ حیات برای اشاعه دانش و گسترش بینشهای نظری و تجربی برآمده از فعالیتهای پژوهشی همکاران این پژوهشکده، مجموعهٔ وسیعی از نشستها، سخنرانیها و همایشهای گوناگون را در درون پژوهشگاه و بیرون آن و با همکاری انجمنهای علمی و دانشگاهی و سازمانهای مختلف برگزار کرده است. بخشی از این فعالیتها در سایت پژوهشگاه در دسترس عموم قرار دارد.
فعالیتهای علمی- آموزشی
پژوهشکدهٔ مطالعات اجتماعی از سال ۱۳۹۲ اقدام به راهاندازی دورهٔ کارشناسی ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی کرده است. در این دوره، پژوهشکده تلاش کرده است علاوه بر ارائهٔ برنامهٔ درسی مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به تربیت کارشناسان و محققان جوان با تکیه بر تحقیقات گستردهٔ همکاران پژوهشکده در زمینهٔ فرهنگ و جامعهٔ ایران بپردازد. ازاینرو دانشآموختگان این پژوهشکده فرصت ممتازی برای درگیر شدن با جامعه و فرهنگ ایران داشتهاند.
پژوهشکده مطالعات اجتماعی با توجه به رویکرد میانرشتهای و روششناسیهای متنوع موجود و با برخورداری از همکاری بهترین محققان و استادان علوم اجتماعی ایران، مرکز تحقیقاتی موثری در پژوهشگاه و همچنین آکادمیهای علوم اجتماعی ایران به شمار میرود. این پژوهشکده بهویژه در سالهای اخیر در هدایت و مدیریت پژوهشهای فرهنگی و اجتماعی در سطح پژوهشگاه نقش داشته است.
این پژوهشکده با در نظر گرفتن ظرفیتهای تحقیقاتی و برخورداری از همکاران و استادان توانمند و بعضاً شناخته شدهٔ خود، تلاش میکند تا فعالیتها و ظرفیتهای نهادی خود را در زمینهٔ آموزشی بهویژه در سطح دکتری و در زمینهٔ تولید و انتشار تحقیقات تجربی و مطالعات نظری گسترش دهد. بر این مبنا پژوهشکده قصد دارد در زمینهٔ راهاندازی دورهٔ دکتری تمام توان خود را به کار بندد.
قطبهای علمی
پژوهشکدهٔ مزبور برای تأسیس دو قطب علمی شامل: قطب علمی «مطالعات امنیت اجتماعی» و قطب علمی «مطالعات تغییر اجتماعی» اقدام کرده است. امیدواریم به زودی این دو قطب علمی در پژوهشکده تأسیس و فعالیت خود را آغاز کند.
فصلنامههای علمی-پژوهشی
پژوهشکده مطالعات اجتماعی از سال ۱۳۸۹ مجلهٔ علمی-پژوهشی جامعهپژوهی فرهنگی را منتشر میکند که تا سال ۱۳۹۲ به صورت دوفصلنامه و از آن به بعد به صورت فصلنامه منتشر میشود. تاکنون ۱۹ شماره از نشریهٔ جامعهپژوهی فرهنگی به چاپ رسیده است که ۱۰ شمارهٔ آن به صورت چاپی و ۹ شماره به صورت دیجیتالی در سایت پژوهشگاه قابل رویت است.
همچنین از سال ۱۳۸۹ مجلهٔ علمی-پژوهشی مطالعات زنان منتشر میشود که این مجله نیز تا ۱۳۹۴ به صورت دوفصلنامه و از آن به بعد به صورت فصلنامه منتشر میشود. تاکنون ۱۷ شماره از نشریهٔ مطالعات زنان به چاپ رسیده است که ۱۰ شمارهٔ آن به صورت چاپی و ۷ شماره به صورت دیجیتالی در سایت پژوهشگاه قابل رویت است.
افزون بر این در گذشته مقالات اعضای پژوهشکدهٔ مزبور در مجلهٔ فرهنگ ویژهنامههای علوم اجتماعی به چاپ میرسید.
مطالعات تطبیقی اقتصاد و مدیریت
با توجه به ضرورت توسعه وجوه مطالعات پژوهشگاه در زمینه علوم انسانی و اجتماعی و مبانی کاربردی آنها، «پژوهشکده مطالعات تطبیقی اقتصاد» در سال ۱۳۷۶ در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تأسیس شد. هدف این پژوهشکده جامعیت بخشیدن به تحقیقات اقتصادی و به کارگیری و پرورش پژوهشگران و اندیشمندانی است که علاوه بر مطالعات نظری و تجربی در گرایشهای مختلف علم اقتصاد با استفاده از روشهای تحقیق کمّی و غیر کمّی، بتوانند با مطالعه و تحقیق در نهادها و رفتارهای سیاسی و اجتماعی جامعه افق مطالعات اقتصادی را گسترش داده و تأثیر فرهنگ و تمدن بومی را در شکلگیری و تحول زندگی اقتصادی مطالعه و بررسی نمایند.
در سال ۱۳۸۷، با هدف استفاده از سرمایهٔ انسانی و علمی موجود در پژوهشکده در جهت پرورش دانشجویان پژوهشگر، دوره کارشناسی ارشد در رشته علوم اقتصادی در پژوهشکده راه اندازی شد و تاکنون هرساله شمار محدودی دانشجو از طریق آزمون سراسری در این مقطع و رشته پذیرفته و دانش آموخته شدهاند.
در سال ۱۳۹۲ با بازنگری در ساختار پژوهشگاه، ساختار این پژوهشکده نیز متحول شد و با اضافه شدن سه گروه مطالعاتی در حوزهی مدیریت، نام پژوهشکده به پژوهشکدهی مطالعات تطبیقی اقتصاد و مدیریت تغییر یافت. هم اکنون این پژوهشکده دارای شش گروه پژوهشی به شرح زیر است:
- گروه اندیشههای اقتصادی
- گروه اقتصاد تطبیقی
- گروه نظامهای اقتصادی
- گروه مدیریت راهبردی
- گروه مدیریت دانش و پژوهش
- گروه مدیریت فرهنگی
غرب شناسی و علمپژوهی
از زمانی که فرهنگ ایرانی-اسلامی با فرهنگ و تمدن غربی آشنا شده است تحولات مهمی در عرصه معرفتی، علمی و فناوری، اجتماعی و سیاسی در جامعه ایرانی بوجود آمده است که علی الاغلب با مناقشات جدی همراه بوده است. گذر از این مناقشات فهم نقادانه فرهنگ و تمدن غرب را میطلبد. پژوهشکده غربشناسی و علم پژوهی قصد دارد از این منظر به فهم تمدن غرب بپردازد یعنی با توجه به دغدغهها و نیازهای موجود به بررسی فرهنگ و تمدن غرب بپردازد تا بتواند راهکارهایی برای حل مشکلات فکری، فرهنگی و اجتماعی جامعه کنونی ایران ارائه دهد. در این روند فلسفه غرب – به عنوان بنیاد معرفتی تمدن غرب- و علم و تکنولوژی – به عنوان بارزترین نمود تمدن غرب از اهمیت ویژهای برخوردار است. با توجه به این دغدغهها این پژوهشکده در حال حاضر دارای سه گروه فعال فلسفه علم و فناوری، تاریخ و تمدن غرب، و تاریخ علم و تمدن است. اهداف و استراتژی کلی پژوهشکده به شرح زیر است:
اهداف:
- نقد و ارزیابی تلقی خام از فلسفه و علم و تکنولوژی در تمدن غربی
- فهم نسبت فلسفه و علم و تکنولوژی غرب با فرهنگ، جامعه و دین در ایران معاصر
- مطالعات میان رشتهای
استراتژیها:
- مطالعات بنیادین هستی شناختی ومعرفت شناختی درباره فلسفه و علم و تکنولوژی در تمدن غربی
- نقد و ارزیابی آرای فیلسوفان غربی
- مطالعه بسترهای جامعه شناختی، روانشناختی و انسان شناختی فلسفه، علم و تکنولوژی در تمدن غرب
- بررسی نسبت علوم انسانی و اجتماعی با علوم طبیعی
- برگزای طرحهای مشترک میان گروهی
- برگزاری نشستها، کارگاهها، کنفرانسهای ملی و بین المللی
گروههای پژوهشکده:
- گروه پژوهشی تاریخ و تمدن غرب
- گروه پژوهشی فلسفه علم و فناوری
- گروه پژوهشی تاریخ علم و تمدن
پژوهشکده مطالعات قرآنی
کتاب آسمانی قرآن مجموعه عظیمی از معارف اعتقادی- اخلاقی – اجتماعی – تاریخی است که در قالب ادبی هنری اعجاز آمیزی به بشریت عرضه شده تا راههای هدایت و سعادت را بدیشان بنمایاند.
پژوهشکده مطالعات قرآنی با اعتقاد به قداست و وحیانی بودن کلام الهی و اهمیت رهنمودهای اهل بیت علیهم السلام ، نظریه پردازی و پژوهش در عرصههای اعتقادی، ادبی، زبانی و فرهنگی قرآن در سطحی تخصصی و آکادمیک را بعهده دارد.
حکمت معاصر
پژوهشکده حکمت معاصر با توجه به ساختار مصوب هیأت امنای پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی مورخ ۹۰/۱۱/۱۱ و از همان زمان اقدام به فعالیت کرده است.
حکمت، در فرهنگ قرآنی منبع و گونه ویژهای از دانش است. قرآن کریم، در موارد متعددی تاکید کرده که آموزش حکمت در کنار کتاب در شمار رسالت پیامبران است و امر هدایت و دعوت به توحید باید بر اساس حکمت باشد. درباره حقیقت حکمت، دیدگاههای متفاوتی ابراز شده است. برخی آن را به معنای معرفت و دانش عقلانی، دانش به واقعیت اشیاء و یا اساساً به معنی فرزانگی دانستهاند. گروهی نیز آن را به نظری و عملی تقسیم بندی کرده شامل طبیعیات، ریاضیات، الهیات، اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مدن دانستهاند. اگر چه در اصطلاح امروز، حکمت را معادل فلسفه اروپایی میگیرند، در بین فیلسوفان مسلمان حکمت تعریف ویژهای دارد و به اعتقاد سید حسین نصر آمیزهای از فلسفه و عرفان است. چنانکه میرداماد فلسفهٔ خود را حکمت یمانی یا حکمت انبیاء نامید. این حکمت در مقابل فلسفهٔ یونانی است که عمدتاً بر عقل تکیه دارد. در واقع حکمت یمانی، حکمتی است که خداوند توسط پیامبران و از راه وحی یا اشراق نازل کرده است. میتوان ملاحظه کرد که جریان فلسفه اسلامی از فلسفهٔ مشائی ابنسینا و فارابی عبور کرده به حکمت اشراقی سهروردی رسید و از آنجا تا حکمت متعالیهٔ ملاصدرا کشیده شد و به این ترتیب این جریان پویا و بالنده در طول زمان از فلسفه به حکمت تغییر یافت.
بر اساس تعریفی که برای حکمت ارائه شده، علاوه بر میراث عظیم حکمی ِ حکمای مشائی، اشراقی، صدرایی و نوصدرایی میتوان به کلیه تلاشهای فکری و عقلانی دانشمندان معاصر عنوان حکمت اطلاق کرد به همین دلیل پژوهشکده حکمت معاصر در سه گروه پژوهشی با عناوین ذیل فعالیتهای خود را سامان داده است.
گروه کلام و فلسفه دین
گروه مطالعات تطبیقی عرفان
اخلاق و تربیت
این گروه به صورت رسمی در سال ۱۳۸۶ در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تأسیس شد و در سال ۸۷ مجوز قطعی را از وزارت علوم تحقیقات و فناوری اخذ کرده و از آن زمان تاکنون اهداف زیر را دنبال میکند:
- ارائه راه حلی مبنایی برای متحول ساختن نظام آموزشی کشور از حافظه مداری به تأمل مداری و بالابردن قدرت داوری، انتخاب و تصمیم گیری درست.
- ارائه برنامهای برای آموزش تفکر و تعلیم مهارتهای عمومی تحقیق درنظامآموزشی کشور.
- تدوین و ارائه الگویی قابل اجرا از برنامه فلسفه برای کودکان و نوجوانان در مدارس کشور
- پیشبرد جامعه به سمت اخلاق مداری و تربیت شهروندانی فردگرا از طریق تحول در سیستم آموزشی کشور
جهت دستبابی به این اهداف، تحقیقات تجربی و نظری خود را به صورت رسمی و در زمینههای زیر آغاز کرد:
- ترجمه و تدوین کتب فلسفه برای کودکان و بومی سازی آنها
- تکنولوژی آموزشی فبک و مطابقت آن با فرهنگ ایرانی
- پایه ریزی بنیادهای نظری برنامه فبک
- ارتقای دانش و تجربه محققان و دانشجویان و علاقه مندان در جهت پیشبرد برنامه فبک درایران
گروه فبک شامل بخشهای زیر است:
- بخش تفکر انتقادی
- بخش داستان و ادبیات
- بخش ترجمه
- بخش روابط بین الملل
- بخش روانشناسی
- بخش تعلیم و تربیت
بخشهای این گروه در جهت توسعه فکرپروری در ایران اقدامات متعددی را انجام داده است که برخی از آنها عبارتند از:
- برگزاری کارگاه آشنایی با برنامه فلسفه برای کودکان
- برگزاری کارگاههای آموزشی برای کودکان بصورت حلقه کند و کاو
- برگزاری کارگاههای تربیت مربی برنامه فبک
- برگزاری کارگاههای اینترنتی تربیت مربی برنامه فبک و سالنهای اینترنتی حلقه کندوکاو
- برگزاری کارگاهای بررسی و بومی سازی داستانهای برنامه فبک
- برگزاری کارگاه آشنایی با نحوه داستان نویسی برای کودکان نوجوانان
- برگزاری کارگاه ترجمه داستانهای برنامه فبک
- برگزاری کارگاه آشنایی با روشهای آموزشی تفکر انتقادی
- برگزاری مناظرههای علمی
- برگزاری جلسات سخنرانی در زمینه بنیادهای نظری و کاربردی برنامه فبک
- برگزاری نشستهای تخصصی با اساتید داخلی و خارجی
- چاپ کتاب و نشریات در زمینه برنامه فلسفه برای کودکان و نوجوانان
- چاپ مجله تفکر و کودک
نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل
پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل، ابتدا با عنوان گروه تحقیقات سیاسی در اسلام و با ریاست دکتر رضا داوری اردکانی در سال ۱۳۷۶ تأسیس گردید. همزمان با مجوز وزارت علوم، دوره دکتری “اندیشه سیاسی” نیز توسط این گروه و نیز با مدیریت ایشان راه اندازی شد.
درادامه فعالیتهای پژوهشی و آموزشی گروه و با توجه به سیاستهای توسعهای پژوهشگاه، ارتقای این گروه به سطح پژوهشکده مورد موافقت قرارگرفته و پژوهشکده علوم سیاسی با تشکیل گروههای سه گانه (گروه اندیشه سیاسی، گروه جامعه شناسی سیاسی و مسائل ایران و گروه روابط بین الملل) شکل گرفت.
با تغییر ساختاری که در پژوهشگاه صورت گرفت و مورد تصویب هیئت امناء قرار گرفت، عناوین گروههای سه گانه مزبور به گروههای مطالعات نظری سیاست، مطالعات کاربردی سیاست و مطالعات روابط بین الملل تغییر نام یافتند و پژوهشکده نیز دور جدید فعالیت خود را با عنوان نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل آغاز نمود. مدیریت پژوهشکده به عهده دکتر محمد علی فتح الهی میباشد.
گروه مطالعات نظری سیاست: این گروه به پژوهش درباره اندیشهها، نظریهها و دیدگاههای اندیشمندان اسلامی و غیر اسلامی درباره ریشه، ماهیت و هدف دولت میپردازد. اندیشههای سیاسی در غرب و اندیشههای سیاسی در اسلام دوحوزه مورد تاکید در پژوهشهای این گروه است.
گروه مطالعات کاربردی سیاست: این گروه تلاش دارد در مورد کم و کیف کاربردی شدن اندیشهها و تئوریهای رایج در علم سیاست، پژوهش نماید. به عبارت دیگر، تمرکز پژوهشی این گروه همان سیاستها و اقداماتی است که توسط دولتها یا سایر کنشگران سیاسی به اجرا در میآیند. مسائل سیاسی ایران و منطقه از جمله حوزههای پژوهشی مورد اولویت گروه میباشد.
گروه مطالعات روابط بین الملل: اولویتهای مهم پژوهش این گروه عبارتند از: بررسی تحولات نوین قدرت در عرصه بین الملل: فرصتها و چالشها برای جمهوری اسلامی ایران-آینده پژوهش تحولات منطقهای و بین المللی -مطالعه و رصد تحولات منطقه خاورمیانه و جهان اسلام- مطالعه جنبشها و جریانات اسلامگرای معاصر
گروه پژوهشی مطالعات نظری سیاست
مدیرگروه: آقای دکتر داود مهدوی زادگان
اعضای گروه:
- آقای دکترمحمدعلی فتح الهی
- آقای دکترداود مهدوی زادگان
- آقای دکتر فرج اله علی قنبری
- آقای دکترسید محسن علوی پور
- آقای دکترپگاه مصلح
گروه پژوهشی مطالعات کاربردی سیاست
مدیرگروه: آقای دکترعبداله قنبرلو
- اعضای گروه:
- آقای دکتریحیی فوزی
گروه پژوهشی مطالعات روابط بین الملل
مدیرگروه: آقای دکتر یحیی فوزی
اعضای گروه:
- آقای دکتر عبداله قنبرلو
- آقای دکتر حمیدرضا اکبری
- کارشناسان پژوهشکده:
- آقای رهبر نصیری پروچ
- خانم اعظم السادات مویدی
فرهنگ معاصر
رویدادهای چند دهه اخیرِ جهان نشان میدهد که درک کلیه تحولات در مقیاس جهانی، منطقهای و ملی، و در حوزههای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، علم و فناوری منوط به درک ژرف «فرهنگ» و فرآیندهای جاری در آن است. پیشینه تحقیقات در حوزهٔ فرهنگ و تجارب حاصل شده در این عرصه، ایجاب میکند که پژوهشهای فرهنگی با شیوهٔ میانفرهنگی- میانرشتهای و با التفات خاص به مسائل عالم معاصر، با مشارکت فرهنگپژوهان رشتههای مختلف بیش از گذشته دنبال شود.
مطالعات فرهنگی و ارتباطات
پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات با توجه به پیش بینی صورت گرفته در ساختار مصوب سال ۱۳۹۲ پژوهشگاه از سه گروه:
- مطالعات نظری فرهنگ و ارتباطات
- مطالعات راهبردی فرهنگ و ارتباطات
- مطالعات بین رشتهای فرهنگ و ارتباطات
تشکیل شده است. فعالیتهای پژوهشکده در چهار قالب: الف) پژوهشی، ب) آموزشی، ج) فصلنامه علمی-پژوهشی “مطالعات میان رشتهای فرهنگ و رسانه” و د) همایشها و نشستهای علمی-تخصصی پیش بینی شده است.
هیات امنا
معرفی:
هیأت امناء پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به عنوان عالیترین رکن تصمیم گیری و سیاست گذاری کلان و ناظر بر امور اجرایی، مالی، معاملاتی، اداری، استخدامی و علمی اعضای خودمی باشد که وظایف و اختیارات آن در «قانون تشکیل هیأتهای امناء دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی» مصوب جلسات ۱۸۱ و ۱۸۳ مورخ ۹، ۱۳۶۷/۱۲/۲۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی به شرح ذیل تعیین شده است.
- تصویب آییننامه داخلی؛
- تصویب سازمان اداری پژوهشگاه؛
- بررسی و تصویب بودجه پژوهشگاه؛
- تصویب بودجه تفصیلی پژوهشگاه، تصویب حسابها و ترازنامه سالانه پژوهشگاه؛
- تصویب نحوه وصول درآمدهای اختصاصی و مصرف آن؛
- تعیین حسابرس و خزانهدار برای پژوهشگاه؛
- جلب کمکهای بخش خصوصی با رعایت ضوابط؛
- تصویب آییننامههای مالی و معاملاتی؛
- پیشنهاد فوقالعادههای اعضای هیأت علمی و غیر هیأت علمی جهت تأیید وزارت؛
- تعیین نحوه اداره واحدهای تولیدی، خدماتی، کارگاهی و بهداشت و درمانی پژوهشگاه؛
- تعیین میزان پرداخت حقالتحقیق، حقالتدریس، حقالترجمه، حقالتألیف و …؛
- بررسی گزارش مؤسسه که از طرف رئیس پژوهشگاه؛
- تصویب مقررات استخدامی اعضای هیأت علمی پژوهشگاه.