شورای عالی علوم، تحقیقات و فنّاوری (عتف)
معرفی شورا
در اجرای ماده ۹۹ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و با هدف اصلی انسجام بخشیدن به امور اجرایی و سیاستگذاری نظام علمی، تحقیقاتی و فناوری کشور، قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تدوین شد و در تاریخ ۱۳۸۳/۵/۱۸ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. طبق ماده ۳ قانون یاد شده شورای عالی عتف با مأموریت راهبری و ارتقای توسعه علمی و فناوری کشور با رسالت سیاستگذاری و نظارت فرابخشی و هماهنگی بین بخشی در حوزه‌های علمی، فناوری و تحقیقاتی کشور و به ریاست رئیس جمهور تشکیل شد. اعضای شورای عالی عتف عبارتند از:
- رئیس‌جمهور؛
- وزیر علوم، تحقیقات و فناوری؛
- وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛
- وزیر آموزش و پرورش؛
- دو تا چهار نفر از اعضای هیئت دولت به انتخاب هیئت دولت؛
- رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور؛
- رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها با اجازه ایشان؛
- دو نفر از اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات به انتخاب مجلس شورای اسلامی به‌عنوان ناظر؛
- رئیس بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران؛
- رؤسای فرهنگستان‌های علوم، علوم پزشکی، هنر و زبان و ادبیات فارسی؛
- سه نفر از رؤسای دانشگاه‌های دولتی (یک نفر از دانشگاه‌های علوم پزشکی) به انتخاب شورای مرکزی دانشگاه‌های مربوطه؛
- یک نفر از رؤسای دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی غیردولتی و غیرانتفاعی؛
- سه نفر از دانشمندان و صاحبنظران دانشگاهها و مراکز تحقیقات به انتخاب تشکل‌ها و انجمن‌های علمی؛
- سه نفر از صاحبنظران بخش‌های تولیدی و خدماتی خصوصی با معرفی رئیس‌جمهور.
همچنین بر اساس ماده ۴ قانون یادشده، وظایف و اختیارات شورای عالی عتف به‌صورت زیر تعیین شدند:
- اولویت‌بندی وانتخاب طرحهای اجرایی بلندمدت سرمایه‌گذاری کلان در بخش‌های آموزشی و پژوهشی و فناوری؛
- بررسی و پیشنهاد منابع مالی موردنیاز درحوزه‌های علوم، تحقیقات و فناوری.
علاوه بر وظایف مصرّح برای شورای عالی عتف در قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در سال‌های اخیر وظایف و اختیارات دیگری بر اساس مصوبات مجلس شورای اسلامی، هیئت وزیران و همچنین شورای عالی عتف بر عهده شورای عالی و دبیرخانه شورا گذاشته شده است که عبارتند از:
- تکالیف در اجرای قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات؛
- تکالیف در اجرای آئین‌نامه نحوه تأسیس و توسعه مناطق ویژه علم و فناوری؛
- تکالیف در راستای نظارت و پایش عملکرد اعتبارات تحقیقاتی کشور از جمله اجرای جزء یکم بندمیم ماده ۲۲۴ قانون برنامه پنجم توسعه و اجرای قوانین
- بودجه سنواتی در خصوص بحث یک تا سه درصد اعتبارات (بند ۱۱۶ قانون بودجه سال ۱۳۹۲)
- تکالیف در مدیریت و راهبری طرحهای کلان ملی
- با توجه به آیین نامه داخلی شورا و آیین نامه کمیسیونهای تخصصی شورای عالی (مصوب دومین جلسه شورا در تاریخ ۱۳۸۵/۰۲/۰۳ و همچنین
- براساس مصوبه‌های جلسه‌های سوم مورخ ۱۳۸۵/۰۷/۱۸ و سیزدهم مورخ ۱۳۹۲/۰۲/۲۴ ) ارکان شورای عالی عتف به شرح زیر تعریف میشوند:
- کمیسیون دائمی
- کمیسیونهای تخصصی
- دبیرخانه شورا
در ادامه هر یک از ارکان یاد شده، معرفی میشوند.
کمیسیون دائمی:
شورای عالی در اجرای بند ۱ از ماده ۴ شرح وظایف تفصیلی مصوب دومین جلسه شورای عالی عتف و به منظور تسهیل و تسریع در انجام وظایف خود، مبادرت به تشکیل کمیسیون دائمی مطابق با ترکیب ماده ۵ آیین نامه داخلی شورای عالی عتف کرده و در ماده ۶ آیین نامه مزبور وظایف و اختیارات کمیسیون دائمی به شرح زیر تعریف شده است:
- تصمیم گیری در مواردی از وظایف تفصیلی شورای عالی که از طرف شورا تفویض اختیار شود.
- بررسی و اظهارنظر در مواردی که از طرف شورای عالی ارجاع میشود.
اعضای کمیسیون دائمی، اشخاص حقیقی یا حقوقی مندرج در ماده ۵ آئین‌نامه داخلی شورای عالی هستند. طبق ماده یاد شده، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، رئیس کمیسیون دائمی و دبیرکل شورای عالی، دبیر کمیسیون دائمی است. اعضای حقیقی کمیسیون دائمی برای مدت چهار سال انتخاب میشوند.
کمیسیونهای تخصصی:
مطابق با آیین نامه کمیسیونهای تخصصی شورای عالی عتف، به منظور تلفیق و هماهنگی سیاست‌ها، برنامه‌ها و اقدامات کمیسیونهای تخصصی، کمیسیون تدوین و هماهنگی سیاستهای علم و فناوری شکل گرفت و تا کنون یازده کمیسیون تخصصی مطابق با آئین نامه یادشده برای ارائه مشاوره تخصصی در حوزه موضوعات مربوط به کمیسیون دائمی تشکیل شده است. عناوین کمیسیونهای تخصصی عبارتند از:
- انرژی؛
- حمل و نقل و عمران؛
- کشاورزی، آب و منابع طبیعی؛
- صنایع، معادن و فناوری اطلاعات و ارتباطات؛
- دفاع، امنیت ملی و سیاست خارجی؛
- فرهنگ و تمدن؛
- مدیریت، اقتصاد و بازرگانی؛
- سلامت، امنیت غذایی و رفاه اجتماعی؛
- علوم انسانی، معارف اسلامی و هنر؛
- علوم پایه؛
- حقوقی و قضایی.
دبیرخانه شورا:
طبق ماده ۷ آیین نامه داخلی شورا وظایف دبیرخانه به شرح زیر است:
- تنظیم برنامه و دستور جلسات شورای عالی و ابلاغ مصوبات شورا؛
- تصمیم‌سازی و پشتیبانی کارشناسی شورای عالی در همه زمینه‌های مندرج در شرح تفصیلی وظایف شورا؛
- برنامه‌ریزی برای تحقق سیاستهای مصوب شورای عالی با تعامل فرابخشی؛
- پیگیری، انجام هماهنگی‌های فرابخشی، حمایت و نظارت بر اجرای مصوبات شورای عالی؛
- ارائه خدمات اداری، مالی و حقوقی به شورای عالی، کمیسیون دائمی، شوراها و دبیرخانه‌های تخصصی وابسته به شورای عالی؛
- تهیه گزارش‌های نظارت و ارزیابی؛
- اطلاع‌رسانی عمومی؛
- طبقه‌بندی، مستندسازی و حفظ و نگهداری اسناد مربوط به شورای عالی؛
- انجام سایر اموری که از طرف شورای عالی محول میشود؛
از جمله اقداماتی که در شورای عالی عتف و دبیرخانه شورا از ابتدا صورت گرفته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تشکیل و سازماندهی دبیرخانه شورای عالی؛
- تشکیل کمیسیونهای تخصصی (یازده کمیسیون تخصصی به همراه کمیسیون تدوین و هماهنگی سیاستهای علم و فناوری به صورت کاملاً فعال در دبیرخانه راه‌اندازی شده‌اند.)؛
- راه اندازی سامانه سمات ملی برای اجرای نظام ثبتی اطلاعات علم و فناوری؛
- تشکیل کمیته راهبری طرحهای کلان ملی پژوهش و فناوری؛
- تنظیم گزارش عملکرد اعتبارات تحقیقاتی دستگاهها در دبیرخانه و تأیید گزارشها در شورای عالی؛
- تدوین آیین نامه‌ها و اسناد مرتبط با گزارشگیری از اعتبارات پژوهشی در دبیرخانه و تصویب در شورای عالی؛
- تدوین سایر آیین نامه‌ها و اسناد در دبیرخانه و تصویب در شورای عالی.
در راستای بهره گیری حداکثری از ظرفیت علمی و مشاوره‌ای مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور به منظور پشتیبانی کارشناسی و پژوهشی دبیرخانه شورای عالی عتف، در بهمن ماه سال ۱۳۸۸ دبیرخانه شورا به مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور انتقال یافت. مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، سازمانی پژوهشی است که با اجرای پژوهش‌های بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای در سطح ملی و فرابنگاهی به منظور توسعهٔ فرایندها و بروندادهای سیاستگذاری علم و فناوری کشور، ارائه خدمات پژوهشی و مشاوره‌ای به سازمان‌های تصمیم‌گیر و سیاستگذار در حوزه علم وفناوری و نیز اشاعهٔ نتایج پژوهشی در جهت ترویج تفکر علمی و توجه به پژوهش در جامعه فعالیت می‌کند.
ارکان شورا
شورای عالی
معرفی شورا:
بر اساس ماده (۹۹) قانون برنامه سوم توسعه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی کشور، وزارت فرهنگ و آموزش عالی به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تغییر نام داد و مأموریت‌های جدی و جدیدی در حوزه پژوهش و فناوری به وزارت محول شد. بر همین اساس قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در شهریورماه ۱۳۸۳ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. بر اساس مواد (۳) و (۴) این قانون، تشکیل شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری با هدف ایجاد هماهنگی و یکپارچگی در سیاستگذاری کلان اجرایی در حوزه علوم، تحقیقات و فناوری پیشبینی شده است. وظایف و اختیارهای شورا در قانون مذکور به شرح زیر ذکر شده است:
اولویت‌بندی و انتخاب طرحهای اجرائی بلندمدت سرمایه‌گذاری کلان در بخش‌های آموزشی و پژوهشی و فناوری؛
بررسی و پیشنهاد منابع مالی مورد نیاز در حوزه‌های علوم، تحقیقات و فناوری.
به موجب قانون، دبیرکل خانه شورای عالی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مستقر است و مصوبه‌های آن پس از ابلاغ ریاست محترم جمهور برای کلیه دستگاههای اجرایی کشور لازم‌الاجراست.
ساختار شورای‌عالی عتف:
بر اساس آیین نامه داخلی به ترتیب زیر است.
الف – رئیس شورای عالی عتف (رئیس‌جمهور)؛
ب – نایب رئیس شورای عالی عتف (وزیر علوم، تحقیقات و فناوری)؛
ج- دبیرکل شورای عالی عتف؛
د- کمیسیون دائمی؛
هـ – کمیسیونهای تخصصی.
ترکیب اعضای شورای‌عالی عتف:
بر اساس ماده (۳) قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ترکیب و اعضای شورای عالی عتف به این ترتیب مشخص شده است:
- رئیس‌جمهور؛
- وزیر علوم، تحقیقات و فناوری؛
- وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛
- وزیر آموزش و پرورش.
- دو تا چهار نفر از اعضای هیئت دولت به انتخاب هیئت دولت؛
- رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور؛
- رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها با اجازه ایشان؛
- دو نفر از اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات به انتخاب مجلس شورای اسلامی به عنوان ناظر؛
- رئیس بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران؛
- رؤسای فرهنگستان‌های علوم، علوم پزشکی، هنر، زبان و ادبیات فارسی؛
- سه نفر از رؤسای دانشگاه‌های دولتی (یک نفر از دانشگاه‌های علوم پزشکی) به انتخاب شورای مرکزی دانشگاه‌های مربوط؛
- یک نفر از رؤسای دانشگاهها و مؤسسه‌های آموزش عالی غیردولتی و غیرانتفاعی؛
- سه نفر از دانشمندان و صاحبنظران دانشگاهها و مراکز تحقیقات به انتخاب تشکل‌ها و انجمن‌های علمی؛
- سه نفر از صاحبنظران بخش‌های تولیدی و خدماتی خصوصی با معرفی رئیس‌جمهور.
تبصره- مصوبات شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری در چارچوب این قانون پس از تأیید رئیس جمهور برای کلیه مؤسسه‌های آموزشی و تحقیقاتی و دستگاههای اجرایی لازم‌الاجرا است.
کمیسیون دائمی
معرفی
بنا بر ماده (۳) آییننامه داخلی شورای عالی:
شورای عالی در اجرای بند (۱) از ماده (۴) شرح وظایف تفصیلی و ارتقاء کیفیت سیاستگذاری در زمینه‌های مختلف علوم، تحقیقات و فناوری و راهبری توسعه فناوری‌های اولویت ملی، برحسب نیاز، به تشکیل کمیسیون، شوراهای تخصصی و تشکیلات مورد نیاز موقت و یا دائمی اقدام خواهد کرد. بنابراین با توجه به موضوع یادشده، تشکیل جلسه‌های کمیسیون دائمی در دستور کار دبیرخانه شورا قرار گرفت.
وظایف و اختیارات:
در ماده (۶) آییننامه داخلی شورای عالی، وظایف و اختیارات کمیسیون دائمی به شرح زیر تعریف شده است:
- تصمیم گیری در مواردی از وظایف تفصیلی شورای عالی که از طرف شورا تفویض اختیار شود؛
- بررسی و اظهارنظر در مواردی که از طرف شورای عالی ارجاع میشود.
اعضاء کمیسیون دائمی (در ماده ۵ آیین نامه داخلی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری کمیسیون دائمی با ترکیب زیر ایجاد شده):
- وزیر (رئیس کمیسیون دائمی)؛
- دبیرکل شورای عالی (نایب رئیس و دبیر کمیسیون دائمی)؛
- معاون پژوهشی و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
- معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
- معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛
- معاون پژوهشی وزارت آموزش و پرورش؛
- معاونان پژوهشی یا فناوری وزارتخانه‌های منتخب دولت؛
- معاون تحقیقات و منابع انسانی وزارت نیرو؛
- رئیس مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح؛
- رئیس مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی وزارت بازرگانی؛
- معاون پژوهشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛
- معاون امور فرهنگی و آموزش و پژوهش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور؛
- دو نفر از رؤسای مراکز پژوهشی و فناوری دولتی وابسته به وزارت، و یک نفر از رؤسای مراکز پژوهشی وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛
- دو نفر رؤسای دانشگاه‌های دولتی تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری عضو شورای عالی و یک نفر رئیس دانشگاه دولتی علوم پزشکی تحت پوشش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی عضو شورای عالی؛
- نمایندگان ثابت فرهنگستان‌های عضو شورای عالی؛
- رئیس دفتر همکاریهای فناوری نهاد ریاست جمهوری؛
- رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها؛
- معاون پژوهشی حوزه علمیه قم؛
- دبیرکل یا یکی از اعضای منتخب شورای عالی انقلاب فرهنگی؛
- معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی؛
- معاون پژوهشی سازمان انرژی اتمی ایران؛
- مسئولان صندوق‌های حمایتی و بنیادهای مرتبط، دبیر کل شوراهای عالی فناوری‌های دارای اولویت ملی به پیشنهاد دبیرکل کل شورا و تأیید رئیس کمیسیون؛
- سه نفر دانشمندان و صاحبنظران سیاستگذاری علم و فناوری منتخب انجمن‌های علمی عضو شورای عالی؛
- سه نفر صاحبنظران بخش‌های تولیدی، خدماتی، خصوصی منتخب رئیس‌جمهور عضو شورای عالی؛
- دو نفر از صاحبنظران پژوهش و فناوری، به انتخاب وزیر.
تبصره ۱: معاونان وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی دیگر، برحسب مورد، به پیشنهاد دبیرکل شورا و تشخیص وزیر و با حق رأی، به کمیسیون دائمی دعوت خواهند شد.
تبصره ۲: اعضای حقیقی کمیسیون دائمی برای مدت چهار سال انتخاب میشوند.
تبصره ۳: در صورتی که عنوان سازمانی معاون مسئول امور پژوهش و فناوری در وزارتخانه‌ای متفاوت باشد و یا در تغییرات سازمانی تغییر کند، وزیر مربوط، معاون ذیربط را معرفی می‌کند.
کمیسیونهای تخصصی
معرفی کمیسیونهای تخصصی
مقدمه
در اجرای ماده ۳ آئین‌نامه داخلی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری، مصوب دومین جلسه شورا در تاریخ ۳/۲/۱۳۸۵، و همچنین بر اساس مصوبه‌های جلسه سوم مورخ ۱۸/۷/۱۳۸۵ و سیزدهم مورخ ۲۴/۰۴/۱۳۹۲، مبنی بر تعیین عناوین کمیسیونهای تخصصی، آئین نامه کمیسیونهای تخصصی در جلسه پانزدهم شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری مورخ ۱۲/۱۲/۱۳۹۲ به شرح زیر مورد تصویب قرار گرفت:
ماده ۱: تعاریف
۱-۱. شورای عالی: شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری؛
۱-۲. کمیسیون دائمی: کمیسیون دائمی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری؛
۱-۳. دبیرخانه: دبیرخانه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری؛
۱-۴. کمیسیون تخصصی: واحد وابسته به شورای عالی که زیر نظر کمیسیون دائمی تشکیل میشود؛
۱-۵. کمیسیون تدوین و هماهنگی سیاستهای علم و فناوری: کمیسیونی که به منظور هماهنگ‌سازی و تلفیق سیاستهای علم و فناوری زیر نظرکمیسیون دائمی تشکیل میشود.
ماده ۲: عناوین کمیسیونهای تخصصی
عناوین کمیسیونهای تخصصی به شرح زیر است:
۲-۱. انرژی؛
۲-۲. حمل و نقل و عمران؛
۲-۳. کشاورزی، آب و منابع طبیعی؛
۲-۴. صنایع، معادن و فناوری اطلاعات و ارتباطات؛
۲-۵. دفاع، امنیت ملی و سیاست خارجی؛
۲-۶. فرهنگ و تمدن؛
۲-۷. مدیریت، اقتصاد و بازرگانی؛
۲-۸. سلامت، امنیت غذایی و رفاه اجتماعی؛
۲-۹. علوم انسانی، معارف اسلامی و هنر؛
۲-۱۰. علوم پایه؛
۲-۱۱. حقوقی و قضایی.
ماده ۳: وظایف
کمیسیون تخصصی برای ارائه مشاوره تخصصی در حوزه موضوع‌های مربوط به کمیسیون دائمی از طریق واکاوی و ارائه توصیه‌های سیاستی مناسب یا گزینه‌های تصمیم‌گیری برای توانمندسازی کمیسیون دائمی در انجام وظایف محول تشکیل میشود.
تبصره: شرح تفصیلی وظایف کمیسیونهای تخصصی براساس دستورالعملی خواهد بود که از طرف دبیرخانه پیشنهاد میشود و به تأیید کمیسیون دائمی می‌رسد.
ماده ۴: ترکیب اعضا
۴-۱. نماینده دستگاههای اجرایی: وزارتخانه‌ها و سازمان‌های ملی مرتبط با حوزه فعالیت کمیسیون تخصصی (که در ماده (۶) این آییننامه تعیین شده‌اند) این گروه از اعضا را به دبیرخانه شورای عالی معرفی کرد و به نمایندگی از دستگاههای مذکور به عضویت کمیسیون تخصصی درمی‌آیند.
تبصره: در رابطه با عضویت دستگاههای اجرایی جدید در کمیسیونهای تخصصی یا سلب عضویت آنها از کمیسیونهای تخصصی، همچنین ادغام کمیسیون‌ها در یکدیگر و یا ایجاد کمیسیونهای جدید؛ کمیسیون دائمی به نیابت از شورای عالی تصمیم‌گیری می‌کند.
۴-۲. اشخاص حقیقی: این دسته از اعضا از میان دانشمندان، صاحبنظران و متخصصان برجسته کشور، مرتبط با موضوع کمیسیون تخصصی (به شرح ماده (۵))، انتخاب میشوند؛
تبصره: تعداد اعضای حقیقی در هر کمیسیون تخصصی باید دست‌کم یک نفر بیشتر از نماینده دستگاههای اجرایی باشد.
ماده ۵: فرایند انتخاب اعضا
۵-۱. نماینده دستگاههای اجرایی: نمایندگان دستگاههای اجرایی در پاسخ به استعلام دبیر کل شورای عالی، توسط وزیر یا بالاترین مقام دستگاه مربوط الزاماً از میان معاونان پژوهشی، تحقیقاتی، فناوری یا عناوین مشابه به دبیرخانه معرفی خواهند شد.
۵-۲. اشخاص حقیقی: دبیرخانه در زمینه موضوع فعالیت هر یک از کمیسیونهای تخصصی با فراخوان از مراکز علمی که دارای مجوز از مراکز ذی‌صلاح هستند، نسبت به تهیه فهرستی از دانشمندان، صاحبنظران و متخصصان برجسته کشور در زمینه تخصصی مربوط اقدام می‌کند. اشخاص حقیقی پس از انتخاب توسط کمیسیون تخصصی مربوط از میان فهرست مذکور، با تصمیم کمیسیون دائمی و با حکم دبیر کل شورای عالی به عضویت کمیسیون تخصصی منصوب میشوند.
تبصره ۱: در هر کمیسیون تخصصی الزاماً یک نفر از اعضای حقیقی از میان صاحبنظران حوزه سیاستگذاری علم و فناوری و یا مدیریت و برنامه‌ریزی استراتژیک انتخاب میشود.
تبصره ۲: در هر کمیسیون تخصصی الزاماً یک عضو حقیقی با معرفی انجمن‌ها یا قطب‌های علمی کشور مرتبط با زمینه فعالیت کمیسیون تخصصی انتخاب میشود.
۵-۳. عضویت: مدت عضویت هر یک از اعضا در کمیسیون تخصصی دو سال و برحسب صلاحدید مقام منصوب‌کننده قابل تمدید است.
۵-۴. رؤسای کمیسیونهای تخصصی: رئیس کمیسیون تخصصی از میان نمایندگان دستگاههای اجرایی عضو کمیسیون تخصصی با رأی موافق اکثریت کل اعضای کمیسیون تخصصی انتخاب و با حکم رئیس کمیسیون دائمی منصوب میشود.
۵-۵. دبیران کمیسیونهای تخصصی: دبیر کمیسیون تخصصی که از اعضای کمیسیون است، با انتخاب و حکم دبیر شورای عالی منصوب میشود.
ماده ۶: دستگاههای اجرایی
دستگاههای اجرایی که نمایندگان آنها در کمیسیونهای تخصصی عضویت دارند عبارتند از:
۶-۱. کمیسیون تخصصی انرژی
- وزارت نیرو؛
- وزارت نفت؛
- وزارت صنعت، معدن و تجارت؛
- وزارت راه و شهرسازی؛
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
- سازمان انرژی اتمی ایران؛
- سازمان حفاظت محیط زیست؛
- مرکز همکاریهای فناوری و نوآوری ریاست جمهوری.
۶-۲. کمیسیون تخصصی حمل و نقل و عمران
- وزارت راه و شهرسازی؛
- وزارت نیرو؛
- وزارت صنعت، معدن و تجارت؛
- وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح؛
- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛
- وزارت جهاد کشاورزی؛
- وزارت کشور؛
- سازمان حفاظت محیط زیست؛
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
۶-۳. کمیسیون تخصصی کشاورزی، آب و منابع طبیعی
- وزارت جهاد کشاورزی؛
- وزارت نیرو؛
- وزارت صنعت، معدن و تجارت؛
- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
- سازمان حفاظت محیط زیست.
۶-۴. کمیسیون تخصصی صنایع، معادن و فناوری اطلاعات و ارتباطات
- وزارت صنعت، معدن و تجارت؛
- وزارت نفت؛
- وزارت نیرو؛
- وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح؛
- وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات؛
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
- سازمان حفاظت محیط زیست؛
- مرکز همکاریهای فناوری و نوآوری ریاست جمهوری.
۶-۵. کمیسیون تخصصی دفاع، امنیت ملی و سیاست خارجی
- وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح؛
- وزارت امورخارجه؛
- وزارت کشور؛
- وزارت اطلاعات؛
- وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات؛
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
۶-۶. کمیسیون تخصصی فرهنگ و تمدن
- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛
- وزارت آموزش و پرورش؛
- وزارت کشور؛
- وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی؛
- وزارت دادگستری؛
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
- وزارت ورزش و جوانان؛
- سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران؛
- سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری؛
- مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه؛
- نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها.
۶-۷. کمیسیون تخصصی مدیریت، اقتصاد و بازرگانی
- وزارت امور اقتصادی و دارایی؛
- وزارت صنعت، معدن و تجارت؛
- وزارت نفت؛
- وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
- وزارت جهاد کشاورزی
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران؛
- وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات؛
- مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه.
۶-۸. کمیسیون تخصصی سلامت، امنیت غذایی و رفاه اجتماعی
- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛
- وزارت جهاد کشاورزی؛
- وزارت صنعت، معدن و تجارت؛
- وزارت آموزش و پرورش؛
- وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی؛
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
- وزارت ورزش و جوانان؛
- سازمان حفاظت محیط زیست؛
- سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران؛
- سازمان انرژی اتمی ایران؛
- جهاد دانشگاهی.
۶-۹. کمیسیون تخصصی علوم انسانی، معارف اسلامی و هنر
- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛
- وزارت آموزش و پرورش؛
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
- سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران؛
- سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری؛
- فرهنگستان هنر؛
- فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛
- مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه؛
- نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها؛
- شورای عالی انقلاب فرهنگی.
۶-۱۰. کمیسیون تخصصی علوم پایه
- وزارت آموزش و پرورش؛
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛
- فرهنگستان علوم پزشکی؛
- فرهنگستان علوم؛
- دانشگاه آزاد اسلامی؛
- سازمان حفاظت محیط زیست.
۶-۱۱. کمیسیون تخصصی حقوقی و قضایی
- قوه قضائیه؛
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
- وزارت دادگستری؛
- کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی؛
- مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه.
ماده ۷. کمیسیون تدوین و هماهنگی سیاستهای علم و فناوری:
به منظور تلفیق و هماهنگی سیاست‌ها، برنامه‌ها و اقدام‌های کمیسیونهای تخصصی مذکور در ماده (۶) این آییننامه، کمیسیونی به نام «کمیسیون تدوین و هماهنگی سیاستهای علم و فناوری» با عضویت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت امور اقتصادی و دارایی، معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور، مرکز همکاریهای فناوری و نوآوری ریاست جمهوری، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه و دبیران کلیه کمیسیونهای تخصصی تشکیل میشود. نحوه تشکیل و سایر امور مرتبط با این کمیسیون براساس دستورالعملی است که توسط دبیرکل شورای عالی تهیه و تدوین میشود. دبیرکل شورای عالی، رئیس این کمیسیون خواهد بود.
ماده ۸: وظایف رئیس و دبیر کمیسیون تخصصی
شرح وظایف رئیس و دبیر کمیسیون تخصصی براساس دستورالعملی خواهد بود که به موجب تبصره ماده (۳) این آییننامه به تأیید کمیسیون دائمی خواهد رسید.
ماده ۹: نحوه تشکیل و اداره جلسه‌ها
۹-۱. جلسه‌های کمیسیون تخصصی دست‌کم هر ماه یک بار با حضور حداقل دو سوم اعضا تشکیل میشود، جز در اولین جلسه هر کمیسیون در هر دوره که با حضور دبیر کمیسیون و نمایندگان دستگاههای مربوط تشکیل شده، با رأی موافق اکثریت مطلق نسبت به انتخاب اعضای حقیقی و پیشنهاد اسامی آنان به دبیرکل شورای عالی اقدام خواهد کرد. اعضای پیشنهاد شده پس از تأیید توسط کمیسیون دائمی، با حکم دبیرکل شورای عالی به عضویت در کمیسیون تخصصی مربوط منصوب میشوند.
۹-۲. در کمیسیونهای تخصصی، تصمیم‌ها با رأی موافق اکثریت نسبی کل اعضای کمیسیون معتبر است.
۹-۳. اعضای کمیسیونهای تخصصی باید خودشان در جلسه‌های کمیسیون شرکت کنند؛ اما در صورت فراهم شدن امکانات و تجهیزات لازم از طریق تله‌کنفرانس نیز امکان‌پذیر است.
۹-۴. سایر موارد مربوط به تشکیل و اداره جلسه‌های کمیسیون تخصصی براساس دستورالعملی خواهد بود که به موجب تبصره ماده (۳) این آییننامه به تأیید کمیسیون دائمی خواهد رسید.
۹-۵. از زمان تصویب این آییننامه کلیه تصمیم‌ها و اقدام‌هایی که کمیسیونهای تخصصی از ابتدای تشکیل تاکنون اتخاذ کرده‌اند و صورت داده‌اند معتبر و نافذ است.
اسناد قانونی
اسناد فرابخشی
سندچشم‌انداز
نقشه جامع علمی کشور
قانون برنامه پنجم توسعه
اسناد مرتبط با شورای عالی عتف
آییننامه داخلی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری
آییننامه داخلی کمیسیون دائمی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری
آیین نامه نحوه تأسیس و توسعه مناطق ویژه علم و فناوری کشور
قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات
آیین نامه اجرایی قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات
اساسنامه صندوق نوآوری و شکوفایی
دستورالعمل اجرایی موضوع ماده ۲۲ آییننامه اجرایی قانون حمایت از شرکت‌هاو مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات مصوب ۵/۸/۸۹ مجلس شورای اسلامی
شرح تفضیلی وظایف شورای عالی عتف
نشست‌ها و همایش‌ها
اولین نشست سراسری نمایندگان دانشگاهها، پژوهشگاه‌ها و دستگاههای اجرایی کشور
زمان برگزاری: شانزدهم شهریور ۱۳۹۵
مکان برگزاری: مرکز همایش‌های کتابخانه ملی
مدعوین: این نشست یک روزه در سطح ملی با حضور نمایندگان دستگاههایی که با ارسال گزارش عملکرد تحقیقات و فناوری کشور در سال ۱۳۹۳(مربوط به جزء یکم بندمیم ماده ۲۲۴ قانون برنامه پنجم توسعه کشور) خود در تکمیل گزارش مذکور دبیرخانه شورای عالی عتف همراهی کرده‌اند، برگزار شد.
اهداف:
- ایجاد هماهنگی و رفع چالشهای موجود در جهت ارتقا کمی و کیفی گزارش دهی اعتبارات تحقیقات کشور
- تجلیل و قدردانی از زحمات نمایندگان دانشگاهها، پژوهشگاه‌ها و دستگاههای اجرایی کشور
اقدامات انجام شده:
اولین نشست سراسری نمایندگان دانشگاهها، پژوهشگاه‌ها و دستگاههای اجرایی کشور در دبیرخانه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) با محوریت ایجاد هماهنگی و رفع چالشهای موجود در جهت ارتقا کمی و کیفی گزارش دهی اعتبارات تحقیقات کشور و تجلیل و قدردانی از زحمات نمایندگان دانشگاهها، پژوهشگاه‌ها و دستگاههای اجرایی کشور با حضور دکتر وحید احمدی معاون پژوهشی وزیر علوم و دبیرکل شورای عالی عتف، مهندس مصطفی کاظمی معاون اجرایی دبیرخانه شورای عالی و اعضا و نمایندگان مراکز پژوهشی در سالن همایش سازمان اسناد کتابخانه ملی برگزار شد.
در این نشست از نمایندگان دانشگاه‌های: تهران، صنعتی اصفهان، صنعتی شریف، پژوهشگاه مواد و انرژی، صنعتی امیرکبیر، زنجان، علوم پزشکی تبریز، صنعتی خواجه نصیرالدین، پژوهشگاه فناوری‌های نوین علوم پزشکی ابن سینا و سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، در بخشی از برنامه نشست بصورت نمادین و به نمایندگی سایر دستگاهها تقدیر و تشکر به عمل آمد.
نشست هم اندیشی تعیین سیاست‌ها و اولویت‌های تحقیقاتی بخش کشاورزی، آب و منابع طبیعی کشور
زمان برگزاری: ششم مرداد ۱۳۹۵
مکان برگزاری: مرکز همایش‌های کتابخانه ملی
مدعوین: این نشست یک‌روزه در سطح ملی با حضور ۱۳۰ نفر از مدیران مسئول دستگاهها و افراد صاحب‌نظر مراکز آموزشی، پژوهشی و اجرایی مرتبط با بخش کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط‌زیست برگزار شد.
اهداف:
- مشارکت حداکثری دستگاههای اجرایی و تحقیقاتی کشور در تعیین اولویت‌های تحقیقاتی بخش با آگاهی از چالشهای موجود و نیازهای آتی
- استفاده از نظرات صاحبنظران و خبرگان بخش بخصوص افراد دانشگاهی در تعیین اولویت‌ها
- تعیین اولویت‌های تحقیقاتی بخش کشاورزی، آب و منابع طبیعی در راستای اهداف برنامه ششم توسعه
اقدامات انجام‌شده:
افتتاحیه:
- خیرمقدم گویی جناب آقای مهندس کاظمی، معاون محترم اجرایی دبیرخانه شورای عالی عتف و اشاره ایشان به تکلیف قانونی شورای عالی عتف درزمینهٔ تدوین سیاست‌ها و اولویت‌های علم و فناوری کشور و هم‌راستا سازی این اولویت‌ها باسیاست‌های کلی علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) و اهداف برنامه ششم توسعه
- سخنرانی جناب آقای دکتر بهزاد قره یاضی دبیر کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی شورای عالی عتف و معرفی فعالیت‌های کمیسیون در ارتباط با تعیین سیاست‌ها و اولویت‌های علم و فناوری بخش
- ارائه گزارش توسط جناب آقای دکتر اسکندر زند معاون محترم وزیر و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و ذکر مسائل و چالشهای موجود و پیش روی بخش کشاورزی، منابع طبیعی و محیط‌زیست کشور و همچنین ارائه برنامه استراتژیک سازمان
- ارائه گزارش توسط جناب آقای مهندس علی‌اکبر مهاجری معاون محترم وزیر نیرو در امور تحقیقات و بیان مسائل و چالشهای بخش آب و فاضلاب کشور، برنامه‌ها و اولویت‌های تحقیقاتی بخش
- ارائه گزارش توسط جناب آقای دکتر فصیحی و همکاران ایشان (دبیر محترم کمیسیون تدوین و هماهنگی سیاست‌ها و اولویت‌های دبیرخانه شورا) و تشریح روش اولویت‌گذاری پیش روی و فرم‌های موجود
تشکیل جلسات کارگروهها:
درمجموع ۶ کارگروه با عناوین زیر در دو نوبت صبح و عصر تشکیل شد و پس از بحث و بررسی اعضای محترم حاضر، فرم‌های مدنظر دبیرخانه تکمیل و جمع‌آوری گردید.
- کارگروه مدیریت آب با ریاست آقای دکتر فرهودی
- کارگروه تغییر اقلیم با ریاست آقای دکتر جعفری
- کارگروه امنیت غذایی با ریاست آقای دکتر امیدی
- کارگروه تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی با ریاست آقای دکتر مفیدی نیستانک در نوبت صبح و آقای دکتر جلالی جواران در نوبت عصر
- کارگروه منابع طبیعی و آبخیزداری با ریاست آقای دکتر سلاجقه
- کارگروه مدیریت، اقتصادی و اجتماعی با ریاست آقای دکتر پاپ زن
اختتامیه:
جلسه اختتامیه با ارائه خلاصه گزارشی از جلسات کارگروهها توسط روسای کارگروهها و سپس با جمع بندی دبیر کمیسیون به اتمام رسید.
خروجی‌ها:
- استخراج و نمره دهی مسائل حال و آتی بخش
- استخراج و نمره دهی بخش‌های که متأثر از این مسائل خواهند بود
- ارائه پیشنهادات تحقیقاتی در راستای پاسخ به مسائل منتخب
- نمره دهی به معیارها و شاخص‌های اولویت گذاری